Sensacyjne znalezisko przy bazylice Mariackiej. Odkryto fragment biblii!

- Początkowo przypuszczaliśmy, że pochodzi z XIII lub XIV wieku - mówi Henryk Paner, dyrektor Muzeum Archeologicznego w Gdańsku. - Tak sądzili też naukowcy z Uniwersytetu w Toruniu, którzy badali go metodą C-14.

Jednak Tomasz Paweł Płociennik, papirolog z Instytutu Archeologii w Warszawie, stanowczo zapewnia, że pergamin pochodzi z XII wieku.

Apokalipsa Ezdrasza (księga apokryficzna Starego Testamentu) powstała w języku semickim (hebrajskim lub aramejskim) około roku 100 naszej ery.

Zakończyła się renowacja wieży bazyliki Mariackiej w Gdańsku

Nie zachował się żaden oryginał, Księgę znamy z późniejszych przekładów m.in. na język łaciński. Na świecie jest zaledwie sześć kodeksów datowanych na wiek VII-X, pochodzą one z Francji (trzy egzemplarze), Hiszpanii (dwie sztuki) oraz Luksemburga (jeden egzemplarz). Pergamin znaleziony w Gdańsku jest siódmym znanym przekazem Apokalipsy Ezdrasza.

Teksty na pasku zawierają listę znaków poprzedzających koniec świata, opis sądu ostatecznego oraz przyszłego losu sprawiedliwych i grzesznych.

Czytamy: "Wtedy Anioł rzekł do mnie; Przyszedłem ci pokazać oraz pokażę ci to, co ma nastąpić jeszcze nadchodzącej nocy". Skąd fragmenty Apokalipsy Ezdrasza znalazły się w latrynie i co zwiastuje nam Apokalipsa kapłana Ezdrasza?

***

Oto nadchodzą dni, kiedy zacznę nawiedzać mieszkańców ziemi, kiedy zacznę badać tych, którzy niesprawiedliwie szkodzili swoją niesprawiedliwością, kiedy dopełni się upokorzenie Syjonu, kiedy zostanie opieczętowany świat, który zacznie przemijać, wtedy uczynię te znaki. Otworzą się księgi przed obliczem sklepienia niebieskiego i zobaczą je wszyscy równocześnie: jednoroczne niemowlęta podniosą głos i będą mówiły, kobiety ciężarne zrodzą przedwczesne dzieci, trzy-i czteromiesięczne, które będą żyły i swawoliły, i natychmiast ukażą się pola zasiane jako niezasiane, pełne spichlerze staną się natychmiast pustymi, trąba zabrzmi głosem i wszyscy, którzy ją usłyszą, bardzo się przestraszą. W owym czasie przyjaciele będą zwalczali przyjaciół jak wrogów, ziemia zadrży ze strachu i zadrżą ci, którzy na niej mieszkają, źródła ustaną i nie popłynie z nich woda przez trzy godziny" . Taką apokaliptyczną wizję odczytamy w IV Księdze Ezdrasza, znalezionej przez gdańskich archeologów w styczniu 2009 roku w latrynie przy ulicy Kleszej.

- Początkowo sądziliśmy, że jest to kora drzewna, bo odkryte fragmenty były silnie zabrudzone, ale po kilku zabiegach konserwatorskich wyłoniły się litery - mówi dyrektor Muzeum Archeologicznego w Gdańsku Henryk Paner. - Okazało się, że jest to pergamin z obu stron pokryty średniowiecznym pismem. Wiedzieliśmy już, to karta księgi. Wstępnie oceniliśmy, że latryna, w której znaleziono pergamin, pochodzi z XIV-XV wieku. Dlatego uznaliśmy, że księga jest też z tego okresu. Potwierdziły to badania metodą C-14.

Tymczasem sensacja. Nieoczekiwanie analiza pisma wykonana przez Tomasza Pawła Płóciennika z Zakładu Papirologii Uniwersytetu Warszawskiego wykazała, że tekst należy datować na wiek XII, a to dlatego że jak pisze papirolog: "Fragmenty kart zapisane są minuskułą karolińską, używaną tylko do XII wieku. Wydaje się też mało prawdopodobne, aby nowo zakupioną (zapewne we Włoszech) cenną księgę po kilku czy kilkudziesięciu latach ktoś podarł na paski i wrzucił do latryny. Jestem pewien, że metoda C-14 wykazała nie tyle wiek pergaminu, co wiek znajdujących się w nim organicznych substancji pochodzących z wypełniska latryny".

- Zgadzam się z tą opinią - dodaje dyrektor Paner. - Także dlatego że w wieku XV nie używano pergaminu do pisania ksiąg, tylko papieru. Po drugie, pojawiły się już wczesne techniki drukarskie. Po trzecie, sposób potraktowania tekstu wskazuje, że nie była to księga współczesna, lecz pozycja niewiele warta. Może nawet nie wszyscy potrafili odczytać dawne pismo. To wysoce prawdopodobne. W Bibliotece Gdańskiej PAN znajdują się X-XI-wieczne karty wycięte ze starszych kodeksów. Introligatorzy w XV wieku użyli ich do podklejenia okładek nowych woluminów. Pergamin (wykonany ze skóry zwierzęcej) był stosunkowo sztywny, toteż doskonale się nadawał do wzmocnienia oprawy.

Apokalipsa Ezdrasza (księga apokryficzna Starego Testamentu) została napisana w języku semickim (hebrajskim lub aramejskim). Tekst powstał prawdopodobnie około 100 roku po Chrystusie. Nie zachował się żaden oryginał, księgę znamy z późniejszych przekładów, m.in. na język łaciński. Opowiada o powrocie narodu żydowskiego z niewoli babilońskiej do swojego kraju, Jerozolimy. W formie objawień albo wizji, jakoby udzielonych kapłanowi Ezdraszowi z czasów po niewoli babilońskiej (która miała miejsce sześć wieków wcześniej), gdy już zburzona została Świątynia Jerozolimska, a Miasto Dawida zdeptali poganie. Jakże to, Panie - zdaje się pytać Ezdrasz - jakże to, że nas opuściłeś, że dałeś zniszczyć swój święty przybytek, że pozwoliłeś rozproszyć nas po całym świecie? Dlaczego nie nadchodzi Twoje królestwo? I słyszy odpowiedź Boga, której pośrednikiem jest anioł Uriel.

"Zmieni się serce ludzi i przemieni w innego ducha,
Bo zło będzie zgładzone, wygaszony podstęp.
Zakwitnie wiara, a zepsucie będzie przezwyciężone.
Wtedy ukaże się prawda, która przez tyle czasu była bez owocu.
A gdy to mówił, miejsce, na którym stałem, powoli zaczęło drżeć".

- Czwarta księga Ezdrasza mówi między innymi o tym, że należy odkupić grzechy przykładnym życiem, ale w zachowanym fragmencie, na naszym pergaminie wyłania się też dramatyczna wizja końca świata - opowiada dyrektor Henryk Paner. - Wizja, jak rozstępują się wody, jak w piecu Gehenny pali grzeszników ogień piekielny. Dowiadujemy się też, jak zostaną nagrodzeni ci, którzy żyli przykładnie, więc jest to coś w rodzaju proroctwa.

Na temat śmierci znajdziemy takie pouczenie: Kiedy nadejdzie czas spełnienia Najwyższego, gdy człowiek umarł, dusza z ciała odejdzie i wyprawi się znowu do tego, kto ją dał... aby przede wszystkim adorować chwałę Najwyższego. Jeśliby jednak dusze należały do tych, którzy wzgardzili drogami Najwyższego i nie podążali nimi, do tych, którzy podeptali Jego prawo, te dusze nie wejdą do miejsca zamieszkania, lecz ustawicznie cierpiąc i smucąc się, będą się błąkały w udrękach na siedmiu drogach.

Apokalipsę Ezdrasza spisał zapewne jakiś pobożny Żyd, ale w pełni niemal przystaje do chrześcijańskiej nauki. Apokalipsa to szczególnego rodzaju proroctwa, dotyczące tego, co ma się wydarzyć w dniach ostatecznych. Słowo to pochodzi od greckiego apokalypsis i znaczy - objawienie.
Znaleziona w Gdańsku księga była mniej więcej formatu A4. Karta miała rozmiar 20 na 30 cm. Ocalały pasek to 1/20 całości.

- Ten fragment możemy śmiało nazywać najstarszą Biblią Gdańską - zapewnia dyrektor Paner. - Przygotowujemy cały cykl wystaw poświęconych wynikom badań archeologicznych naszego muzeum. Latem pokażemy ekspozycję poświęconą modzie i życiu codziennemu gdańszczan w średniowieczu. Wtedy religijność miała wielkie znaczenie. Będzie to znakomita okazja, aby pokazać duży fragment tego pergaminu. Zabytek na tej wystawie czasowej będziemy prezentować tylko przez miesiąc. Dla najstarszej Biblii Gdańskiej musi być specjalna gablota, ze stałą temperaturą i odpowiednim oświetleniem.