Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Jak w przyszłości mogłoby wyglądać Westerplatte? Architekci przedstawiają trzy koncepcje [wizualizacje]

Monika Jankowska
Koncepcja nr 1 – Fort Targowski Sp. z o.o.
Koncepcja nr 1 – Fort Targowski Sp. z o.o. Fort Targowski Sp. z o.o.
Jak w przyszłości mogłoby wyglądać Westerplatte? Nad tym pytaniem zastanawiali się uczestnicy seminarium poświęconego kierunkom zagospodarowania terenów Westerplatte w przyszłości. 12 lipca (czwartek) w gdańskim Dworze Artusa przedstawiono trzy wizje przygotowane przez różne pracownie architektoniczne. Będą one udostępnione widzom w formie miniwystawy, także w Dworze Artusa do połowy września.

– Przygotowane koncepcje zostaną udostępnione do połowy września 2018 r. w formie wystawy planszowej w Dworze Artusa. W ten sposób oddajemy te projekty gronu zainteresowanych zagospodarowaniem pola bitwy na Westerplatte i zapraszamy do dyskusji. Jest to wstęp do przygotowywanej we wrześniu międzynarodowej konferencji z udziałem prof. Normana Daviesa, podczas której naukowcy podejmą dyskusję na temat form zagospodarowania pól bitewnych i współczesnej polityki historycznej – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska.

Koncepcja nr 1 – Fort Targowski Sp. z o.o.
Koncepcja ta zakłada połączenie trzech funkcji: ekspozycji muzealnej, miejsca pamięci, w którym organizowane są ważne uroczystości rocznicowe oraz teren będący celem podróży wielu turystów. Architekci proponują pozostawienie zespołu pomnika Obrońców Wybrzeża, placu wokół i alei bez zmian. Główny nacisk wizja ta kładzie na uczytelnienie historycznego układu Westerplatte, umożliwiające wyobrażenie i zrozumienie przebiegu walki, poprzez podkreślenie historycznych pozostałości. Autorzy przewidują zaznaczenie dawnej, wschodniej granicy Składnicy. Ponadto proponują pozyskanie budynków elektrowni i Wartowni nr 4.

– Nasze założenie oparliśmy na trzech głównych tezach: podkreślenia autentyzmu, budowę odpowiedniego nastroju miejsca oraz uczytelnienie historycznego układu. Nie chcemy zmieniać obecnego krajobrazu Westerplatte z wyjątkiem umiejscowienia w nim infrastruktury obsługi turystów w strefie wejściowej. W strefie pamięci odradzamy wycinkę drzew do stanu przed wojną. Proponujemy jedynie uczytelnić miejsca niezalesione w czasie II WŚ. W warstwie narracyjnej można skorzystać z multimedialnych rozwiązań – lunet czasu, pozwalających spojrzeć w przeszłość Westerplatte – mówił dr Wojciech Targowski, autor pierwszej koncepcji.

Granice Westerplatte według tego pomysłu byłyby zaznaczone m.in. ogrodzeniem z polerowanej, nierdzewnej blachy, w której będą odbijały się, jak w lustrze, tereny wokół. Dzięki temu powierzchnia sprawiałaby wrażenie większej. Wizja ta zakłada również zmianę ruchu drogowego, dlatego z tego miejsca zniknęłyby powierzchnie utwardzone (m.in. niedaleki parking, który byłby – wraz pętlą – przeniesiony poza wschodnią granicę pierwotnego terenu Westerplatte, co godziłoby potrzeby dojazdowe również do Portu Centralnego).

Koncepcja nr 2 – Restudio Sp. z o.o.
Wizja przedstawiona przez pracownię Restudio skoncentrowała się na przygotowaniu atrakcyjnej pod względem historycznym ścieżki zwiedzania. W głównej strefie wejściowej byłby przygotowany pawilon ekspozycyjny, sąsiadujący z linią brzegową. Jego umiejscowienie na styku z morzem miałoby budzić skojarzenia z niezłomną postawą polskich żołnierzy. Przed działaniem fal chroniłyby go głazy. Przedstawiona wizja również zakłada włączenie w obręb miejsca pamięci Elektrowni i Wartowni nr 4, a być może w przyszłości całego obszaru. Jako jedyna uwzględnia plany rozwoju Portu Centralnego i odsuwa linię jego zabudowy na 1,5 km od centrum półwyspu.

– Nie chcieliśmy wprowadzania rozwiązań sztucznych. Ważnym elementem naszej drogi projektowej było kryterium umiarkowania. Mając świadomość miejsca, które projektujemy, nie chcieliśmy tworzyć architektury ikonicznej, a architekturę tła i kontekstu, która nie konkuruje z otoczeniem i uzupełnia je o historyczne i symboliczne treści. Teren Westerplatte zaprojektowaliśmy na dwie strefy: wejściową i strefy pamięci składającej ze ścieżek zwiedzania, także idące po linii dawnych kolejowych – mówił Maciej Jacaszek z Restudio.

Na samym terenie Westerplatte zakłada się stworzenie systemu ścieżek, placów i trawników w formie wgłębień w skarpach przywodzących na myśl leje po bombach. Główna trasa zwiedzania prowadziła by od ruin stacji po śladzie dawnego torowiska wzdłuż wałów naziemnych po placówkę Fort i dalej do Nowych Koszar. Następnie zwiedzający poruszaliby się po nowej osi w kierunku pomnika. Taka trasa zapewnia obejrzenie najważniejszych obiektów historycznych: fundamentów stacji, magazynów amunicyjnych, Fortu, cmentarza Obrońców Westerplatte, Nowych Koszar, Wartowni nr 3, Pomnika. Założono też wyeksponowanie nieistniejących obiektów: Starych Koszar, Kasyna, Willi Podoficerskiej i Oficerskiej, Wartowni nr 5, brakującego skrzydła Nowych Koszar, poprzez wypełnienie ich historycznego obrysu ciemnoszarym kruszywem kamiennym imitującym popiół. Na zakończeniu pierwszego odcinka głównej ścieżki zwiedzania (od stacji do placówki Fort) przewidziano miejsce symboliczne: 220 obelisków ustawionych w szyku defiladowym w odpowiedniej skali obrazujących liczebność załogi WST 1 września 1939 r.

Koncepcja nr 3 – Proconcept. Pracownia Architektoniczna
Główną ideą tego pomysłu było wykorzystanie szklanych powłok, które miałyby wraz z istniejącymi fragmentami stanowić przenikanie się warstw rekonstrukcyjnych. Zachowane obiekty pozostałyby w niezmienionej formie, natomiast w miejscu, gdzie nie zachowały się fizyczne fragmenty, pomysłodawcy proponują wykonanie drugiej powłoki w postaci uproszczonej formy pawilonu do ekspozycji historycznych i zachowanych ruchomych obiektów wizualnych. Proconcept również zakłada udostępnienie Wartowni nr 4 i Elektrowni dla zwiedzających oraz udostępnienie części położonego nieopodal niej nabrzeża basenu portowego.

– Nasz pomysł wzorowaliśmy na japońskim Muzeum Pokoju w Hirosimie. W naszym projekcie są ważne trzy sfery: miejsce – półwysep Westerplatte, pretekst – wydarzenia mające tu miejsce, oraz maszyna, czyli Muzeum do obsługi gości. Zdecydowaliśmy się na zastosowanie pawilonu podziemnego, który symbolizowałby moment przejścia pomiędzy wartością historyczną a współczesnością. Jako jedyni chcemy odbudowy, ale takiej, która pokazuje przestrzeń w stanie dawnym, przestrzeni dającej muzealnikom pretekst do narracji czy organizacji wystaw – mówił Marcin Kaniewski z pracowni Proconcept.

Zobacz też: "Westerplatte nie jest na sprzedaż". Prezydent Gdańska odrzucił propozycję dyrektora Muzeum II Wojny Światowej

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na gdansk.naszemiasto.pl Nasze Miasto