Od czego zależy nasza samoocena?

Wysoka samoocena to podstawowy składnik przepisu na sukces – osoby, które wierzą w siebie, stawiają sobie ambitne cele i z determinacją dążą do ich realizacji. Nie obawiają się ryzyka, ponieważ mocne poczucie własnej wartości utwierdza je w przekonaniu, że potrafią poradzić sobie w każdej sytuacji. Niestety, nie wszyscy mogą pochwalić się takim podejściem do życia – dla wielu osób niska samoocena jest przeszkodą nie do przejścia.

Jakie czynniki wpływają na poczucie własnej wartości?

Kształtowanie samooceny zaczyna się już we wczesnym okresie dzieciństwa. Małe dziecko obserwuje zachowanie innych osób i ich stosunek do siebie, ponadto słyszy opinie rodziców, dziadków i opiekunów na swój temat. Jeśli maluch każdego dnia doświadcza miłości i wsparcia ze strony bliskich, a pod jego adresem często padają miłe słowa, samoakceptacja pojawia się niejako mimochodem, ponieważ dziecko czuje się dobrze w swojej skórze i nie szuka u siebie wad. Gdy w kolejnych latach kontakty dziecka z rówieśnikami są dobre, a porównania społeczne wypadają na jego korzyść (dziecko nie czuje się gorsze od innych, ma świadomość swoich mocnych stron, wie, że w niektórych kwestiach radzi sobie lepiej niż koledzy i koleżanki), jego poczucie własnej wartości dalej rośnie.

Sytuacja osób, które w okresie dzieciństwa nie zaznały bezwarunkowej miłości, jest całkowicie odmienna. Dzieci, które dorastają w emocjonalnie „zimnym” domu i często słyszą surowe słowa krytyki ze strony rodziców, zwykle wyrastają na niepewnych siebie, zakompleksionych dorosłych. Szczególnie trudna jest sytuacja osób, którym rodzice okazywali ciepłe uczucia tylko wtedy, gdy spełniały one ich oczekiwania (dostały dobrą ocenę, wygrały konkurs lub zawody). Od małego uczą się bowiem, że na względy bliskich osób oraz ich akceptację trzeba sobie zasłużyć. W rezultacie nie potrafią uwierzyć w to, że mogą być kochane mimo wad i niepowodzeń.

Gdy poczucie własnej wartości zależy od odnoszonych sukcesów, udźwignięcie porażki jest nie lada wyzwaniem. Osoby o niskiej samoocenie nie są zaskoczone niepowodzeniami i często nie wierzą, że są w stanie poprawić swoją sytuację, nawet jeśli mają ku temu możliwości.

Jak poprawić swoją samoocenę?

Jeśli twoje poczucie własnej wartości jest niskie i czujesz, że w związku z tym masz trudności z osiągnięciem swoich celów, skorzystaj z następujących wskazówek:

- Uświadom sobie, że twoje życie zależy od ciebie – nawet jeżeli nie wyniosłeś z domu przekonania o swojej wartości, możesz zmienić swój stosunek do siebie.

- Przemiana wewnętrzna nie dokonuje się w jeden dzień, dlatego pracę nad samooceną zacznij od metamorfozy swojego wyglądu – takie podejście może wydać ci się powierzchowne, ale zamiast powtarzać do znudzenia, że szata nie zdobi człowieka, przyznaj sam przed sobą, że niechlujny wygląd na pewno nie pomoże ci w zdobyciu pewności siebie. Odwiedź fryzjera, przestań nosić za duże lub za małe ubrania i przeproś się z żelazkiem – wyprasowane koszule i T-shirty pomogą ci poczuć się atrakcyjnie.

- Jeśli bierzesz sobie do serca słowa innych osób na swój temat, a krytyka sprawia, że twoja samoocena sięga dna, czas na zmiany. Zastanów się, czy osoby wygłaszające niepochlebne komentarze są dla ciebie autorytetem – czy na pewno ich słowa zasługują na uwagę? Zamiast przejmować się opiniami przypadkowych osób, skoncentruj się na sobie. Jakie są twoje mocne strony? W czym jesteś dobry? Dlaczego bliskie ci osoby lubią spędzać z tobą czas? ‒ zadaj sobie te proste pytania i zacznij szukać odpowiedzi w życiu codziennym. Napisz je na kartce – z pewnością zaskoczy cię liczba rzeczy, które czynią cię wartościowym człowiekiem.

- Naucz się dostrzegać drobiazgi, które czynią życie ciekawym. Czerpiąc radość z każdego dnia, niepostrzeżenie zaczniesz doceniać swoje życie i samego siebie.

- Zrób listę rzeczy, o których zawsze marzyłeś, następnie zastanów się, które punkty na liście chciałbyś zrealizować. Jeśli nie zapisałeś wyprawy na Kilimandżaro lub nurkowania w oceanie, zapewne masz poczucie, że twoje marzenia są mało imponujące – popatrz na nie z innej strony. To twoje marzenia i są tak samo dobre jak każde inne. To od ciebie zależy, czy jako plany zostaną wcielone w życie.

Poczucie własnej wartości to ważny fundament silnej osobowości. Nie każdy ma możliwość wyniesienia wysokiej samooceny z domu rodzinnego, ale dzięki pracy nad sobą możemy poprawić sposób, w jaki oceniamy samych siebie.