Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Uroczyste odsłonięcie kamiennego ołtarza w kościele św. Jana w Gdańsku po renowacji [zdjęcia]

Grażyna Antoniewicz
W niedzielę 5.05.2019 r. po raz pierwszy gdańszczanie podziwiać mogli piękno kamiennego ołtarza w kościele św. Jana  po renowacji
W niedzielę 5.05.2019 r. po raz pierwszy gdańszczanie podziwiać mogli piękno kamiennego ołtarza w kościele św. Jana po renowacji Karolina Misztal
Kamienny ołtarz w kościele św. Jana w Gdańsku to wyjątkowe dzieło Abrahama van den Blocka. Od czasów wojny niszczał. Po renowacji odzyskał dawny blask. W niedzielę 5.05.2019 r. nastąpiło jego uroczyste odsłonięcie.

Święty Jan niegdyś uważany był za jeden z najpiękniejszych kościołów w Gdańsku. Miał niegdyś miał wspaniałe wyposażenie. W 1552 roku naliczono tu 13 ołtarzy, należących w większości do cechów - m.in.: bursztyniarzy, kramarzy, łaziebników, kotlarzy...

- Ale kamienny ołtarz główny świątyni jest wyjątkowym pod względem formy i treści dzieła sztuki nie tylko w Polsce, ale także w Europie - mówi Iwona Berent konserwator dzieł sztuki i kierownik dziełu opieki nad zabytkami w NCK.

Kamienny ołtarz główny świątyni jest wyjątkowym pod względem formy i treści dzieła sztuki nie tylko w Polsce, ale także w Europie.

Od 1559 roku kościół był parafią protestancką. Na początku lat 70. XVI wieku zdecydowano się na budowę nowego ołtarza głównego. Inicjatorem był zapewne pierwszy pastor świątyni Johann Hutzingus. Jednak kiedy w 1572 roku zawaliło się sklepienie świątyni (częściowo), wydatki zostały przesunięte na odbudowę sklepień. Do pomysłu powrócono po 27 latach, w roku 1599 .

- Pracę zlecono młodemu mistrzowi Abrahamowi van den Blockowi pochodzącemu ze znanej rodziny artystów rzeźbiarzy i malarzy - mówi Iwona Berent. - Mistrz jako materiału użył piaskowca gotlandzkiego, czerwonego marmuru i szarego zbitego wapienia. Jednak z powodu epidemii dżumy w Gdańsku w latach 1602-1608, prace zostały przerwane. Dopiero w 1611 roku ołtarz został zamontowany w kościele, a całość została ukończona w 1612 roku. Misternie wykonane fragmenty ołtarza pokryto polichromią i złoceniami. Rzeźbione sceny nawiązują w swej treści do życia Jana Chrzciciela.

Wolno stojący ołtarz stanowi dużą trójkondygnacyjną konstrukcję architektoniczną ze zwieńczeniem.

Retabulum ma wysokość 12 m i szerokość 5,30 m. W predelli znajdują się obok siebie dwa reliefy ze scenami Paschy żydowskiej oraz Ostatniej wieczerzy. Ponad predellą umieszczony jest relief przedstawiający Chrzest Chrystusa w Jordanie. Na środku stoi Święty Jan Chrzciciel zwrócony ku klęczącej postaci Chrystusa. W dłoni trzyma muszlę z której polewa wodą głowę Jezusa.

Klęczący Chrystus ma ręce skrzyżowane na piersiach. Na drugiej kondygnacji płaskorzeźbione przedstawienia ze sceną kazania św. Jana oraz śmierć św. Jana. W trzeciej owalny relief przedstawia Zmartwychwstanie Chrystusa. W zwieńczeniu nisza, a w niej popiersie Mojżesza z tablicą dziesięciorga przykazań. Całość wieńczy pelikan, który krwią z własnej piersi karmi dwójkę piskląt.

W niedzielę 5.05.2019 r. po raz pierwszy gdańszczanie podziwiać mogli piękno kamiennego ołtarza w kościele św. Jana  po renowacji

Uroczyste odsłonięcie kamiennego ołtarza w kościele św. Jana...

Ołtarz jest dwustronny. Z tyłu widnieją inskrypcje; wersety i cytaty z Biblii wymalowane złotymi literami na czarnym tle, które pochodzą z czasów jego budowy.

Kamienny ołtarz ze względu na monumentalny rozmiar nie mógł być ewakuowany podczas II wojny światowej i pozostał w kościele. Mimo osłony wykonanej w 1943 r. znacznie ucierpiał podczas wojny, w następstwie uszkodzenia sklepień i pożaru.

Kościół św. Jana po wojnie był nieużytkowany i stanowił własność Skarbu Państwa. W 1991 r. został przekazany Archidiecezji Gdańskiej Kościoła Rzymskokatolickiego, a od 1995 r. na mocy umowy z Kurią zarządza nim Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku.

Pierwsze prace konserwatorskie przy ołtarzu rozpoczęto w latach 1995-1997. Ustabilizowano konstrukcję odzyskano rozproszone elementy. Głowa jednej z postaci została podrzucona na stopnie ołtarza przez anonimową osobę latem 1997 roku.

- Renowacja ołtarza to były żmudne prace prowadzone pod nadzorem wojewódzkiego konserwatora zabytków, co miesiąc spotykała się w tej sprawie specjalna komisja - wyjaśnia Iwona Berent. - Pierwsze miesiące prac polegały na mozolnym oczyszczaniu i odnajdywaniu śladów pierwotnej polichromii i złoceń po obu stronach ołtarza. Przebadany został każdy milimetr. Na tej podstawie odtworzono pierwotny obraz złoceń.

Renowacja ołtarza to były żmudne prace. Pierwsze miesiące prac polegały na mozolnym oczyszczaniu i odnajdywaniu śladów pierwotnej polichromii i złoceń po obu stronach ołtarza. Przebadany został każdy milimetr. Na tej podstawie odtworzono pierwotny obraz złoceń.

- Zdecydowaliśmy się na przywrócenie polichromii, ale nie udajemy, że to jest w technologii z tamtych czasów - mówi konserwator Ewa Sadowska-Mathes. - Materiały są nowe, to jest tworzone w 2019 roku i są to wszystko materiały odwracalne. Można je usunąć i wrócić do resztek oryginalnej polichromii, które są pod spodem. Jeżeli ktoś kiedyś jeszcze będzie chciał do nich dotrzeć.

Renowacja ołtarza odbyła się w ramach wieloletniego projektu rewaloryzacji i adaptacji kościoła św. Jana na Centrum św. Jana dofinansowanego w ramach RPO WP na lata 2014-2020.

Zobacz też: Dzień seniora w Centrum św. Jana w Gdańsku. Koncert tenorów

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na gdansk.naszemiasto.pl Nasze Miasto