8 ważnych pytań dotyczących kapitału początkowego: sprawdź, kogo dotyczy i jak wpływa na wysokość emerytury

Kapitał początkowy inaczej mówiąc, to odtworzona kwota składek na ubezpieczenie emerytalne sprzed 1 stycznia 1999 r. Służy on oszacowaniu, jaka kwota składek powinna być przypisana do indywidualnego konta ubezpieczonego na koniec 1998 r. Temat kapitału początkowego powinny zgłębiać osoby, które rozpoczęły karierę zawodową jeszcze przed 1998. Dlaczego ten akurat rok jest graniczny?

- Wcześniej ZUS nie prowadził indywidualnych kont - wyjaśnia Krzysztof Cieszyński, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa pomorskiego. - To dlatego urodzonym po 31 grudnia 1948 r., którzy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub byli zatrudnieni przed 1999 rokiem, oblicza się ich wkład emerytalny. Jego wysokość zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przed 1 stycznia 1999 r., podstawy wymiaru składek i współczynnika p, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej.

Sprawdź, co musisz wiedzieć o kapitale początkowym

Kapitał początkowy to nasza historia ubezpieczeniową sprzed 1999 r. Inaczej mówiąc, to odtworzona kwota składek na ubezpieczenie emerytalne sprzed 1 stycznia 1999 r. Służy on oszacowaniu, jaka kwota składek powinna być przypisana do indywidualnego konta ubezpieczonego na koniec 1998 r.

Wcześniej ZUS nie prowadził indywidualnych kont i dlatego urodzonym po 31 grudnia 1948 r., którzy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub byli zatrudnieni przed 1999 oblicza ich wkład emerytalny. Jego wysokość zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych przed 1 stycznia 1999 r., podstawy wymiaru składek i współczynnika p, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej. To, czy mamy już obliczony kapitał początkowy możemy sprawdzić na swoim profilu na Platformie Usług Elektronicznych ZUS (PUE) lub w placówce ZUS.

Do obliczenia kapitału początkowego potrzebne jest ustalenie okresów składkowych (np. zatrudnienia, prowadzenia pozarolniczej działalności, czynnej służby wojskowej) oraz nieskładkowych (np. nauki w szkole wyższej, okres opieki nad małym dzieckiem) od ukończenia 15 lat życia. Wykazujemy je na druku ERP-6. Do tego potrzebne będą dokumenty, które potwierdzą okresy m.in.: pracy, prowadzenia działalności, służby wojskowej, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, urlopu wychowawczego czy nauki w szkole wyższej, które przypadają przed 1 stycznia 1999 r. Należy także przygotować dokumenty, które potwierdzą wynagrodzenie osiągane przed tą datą, czyli zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, wydane przez pracodawcę, który opłacał składki na ubezpieczenie społeczne lub następcę tego pracodawcy (druk Rp-7) albo legitymację ubezpieczeniową z odpowiednimi wpisami.

Pierwszy krok to sprawdzenie naszego domowego archiwum. Druk Rp-7 sporządzi pracodawca, który opłacał za nas składki na ubezpieczenie społeczne lub jego następca. W wyjątkowych sytuacjach możemy skorzystać z zeznań świadków, którzy mogą potwierdzić okresy zatrudnienia przed 15 listopada 1991 r., a także po tej dacie w przypadku utraty dokumentów wskutek powodzi w 1997 r. i 2010 r. oraz zatrudnienia młodocianych pracowników przed 1 stycznia 1975 r., gdy pracodawca stwierdzi brak dokumentacji z tego okresu.

Dokumentację ze zlikwidowanego zakładu pracy, którym było przedsiębiorstwo państwowe, mógł przejąć jego następca prawny.

• Niekiedy przejmował ją organ założycielski lub nadrzędny. W każdym województwie działa archiwum, które gromadzi dokumentację ze zlikwidowanych państwowych zakładów pracy.
• Dokumentację osobową i płacową ze zlikwidowanych spółdzielni mógł przejąć związek rewizyjny lub Krajowa Rada Spółdzielcza.
• Dokumenty ze zlikwidowanych spółek prawa cywilnego lub spółek prawa handlowego zabezpiecza likwidator, a w wypadku ogłoszenia upadłości robi to syndyk. To oni wskazują przechowawcę dokumentów.
• Od 1994 r. dokumentację z upadających i likwidowanych zakładów pracy przejmują również archiwa Stowarzyszenia Archiwistów Polskich i przechowawcy komercyjni. Wydają oni zaświadczenia albo poświadczone za zgodność z oryginałem kserokopie dokumentów.
• W wypadku firm, które przed 1999 r. rozliczały składki na ubezpieczenie społeczne w deklaracjach imiennych, dokumentacja znajduje się w placówkach ZUS właściwych dla siedziby takiego przedsiębiorstwa.
• W 2004 r. utworzono Archiwum Państwowe Dokumentacji Osobowej i Płacowej, które przyjmuje dokumentację od pracodawców, których postawiono w stan likwidacji lub których upadłość ogłoszono oraz przedsiębiorców, którzy dawniej prowadzili działalność w zakresie przechowywania dokumentacji, z całego kraju. Również ono wydaje zaświadczenia lub poświadczone kserokopie dokumentacji.
• Osoby, które odbyły służbę w wojsku, w tym także służbę zawodową swoje dokumenty odnajdą w Centralnym Archiwum Wojskowym. Akta byłych pracowników zlikwidowanych PGR lub innych firm o profilu ogrodniczym, sadowniczym lub nasienniczym, które w PRL uprawiały państwową ziemię są przechowywane przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.
• Wykaz archiwów znajduje się na stronie internetowej, a także w każdej placówce ZUS.

Zgromadzone dokumenty musimy wraz z wnioskiem złożyć w ZUS. Kapitał początkowy ZUS oblicza na podstawie wniosku na formularzu EKP albo wniosku o ustalenie emerytury EMP. Formularze potrzebne do ustalenia kapitału początkowego dostępne są nieodpłatnie w każdej placówce oraz na stronie internetowej Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych .

Kapitał początkowy to istotna część emerytury i ma duży wpływ na jej wysokość. Jeśli ktoś pracował ponad 25 lat w starym systemie emerytalnym i zarabiał średnią krajową, to może to być nawet 75 proc. świadczenia.

Jeżeli ubezpieczony wystąpi o emeryturę, nie musi dodatkowo składać wniosku w sprawie kapitału początkowego. ZUS obliczy kapitał z urzędu. Nie należy jednak z tym zwlekać aż do tego momentu. Wiele zakładów pracy może już nie istnieć i można mieć trudności ze skompletowaniem niezbędnych dokumentów, zwłaszcza tych, które potwierdzają zarobki. Warto sprawdzić, czy ustalony wcześniej kapitał początkowy uwzględnia wszystkie zmiany przepisów od 1999 r. Jeśli nie, to należy wystąpić o jego ponowne obliczenie. Oczywiście przy ustalaniu wysokości emerytury ZUS z urzędu dokona weryfikacji już obliczonego kapitału początkowego, jednak jego przeliczenie wcześniej przyspieszy obsługę wniosku o emeryturę.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź "Dziennik Bałtycki" codziennie. Obserwuj dziennikbaltycki.pl!