Co oznacza nietypowe odczuwanie bodźców? Sprawdź!

Jeśli nasze receptory działają prawidłowo, wyobrażenie, które tworzymy w świadomości, powinno być możliwie podobne do tego, które mają inne osoby dotykające przedmiot. Dzięki temu możliwa jest też poprawna komunikacja między nami. Zdarza się jednak, że receptory i cały układ czuciowy nie działają u kogoś w sposób typowy. Sensoryzmy, czyli zaburzenia w odbiorze i przetwarzaniu bodźców, są widoczne w zachowaniu, a odpowiednia wiedza, pozwala je rozpoznać.

Dotyk a postrzeganie rzeczywistości
Dotyk to jeden z naszych podstawowych zmysłów, dzięki którym postrzegamy świat we właściwy ludziom sposób. Receptory czucia rozmieszczone są w całym ciele – powierzchniowo w skórze i głęboko (m.in. w mięśniach, stawach czy narządach wewnętrznych). To dzięki nim mamy możliwość przeanalizować a potem ocenić, w jaki sposób wygląda przedmiot lub ocenić ułożenie naszego ciała w przestrzeni, nawet z zamkniętymi oczami.

Skąd wiemy, że impuls zadziałał?
Zaktywizowane bodźcem receptory wytwarzają impuls, który następnie neuronem przebywa drogę do odpowiedniego analizatora (ośrodka nerwowego w płacie ciemieniowym mózgu), skąd znowu przemierza drogę do efektora, który wywołuje reakcję na dany bodziec. Tak, w dużym uproszczeniu, wygląda łuk odruchowy. To dlatego, gdy ktoś nie reaguje oderwaniem ręki, naciskając na bardzo gorący przedmiot, możemy zaniepokoić się jego zachowaniem. Tym bardziej, że jest to dla niego niebezpieczne, bo grozi oparzeniem. Co ciekawe, prędkość impulsu wynosi 360 km/h. Ruchy powinny być więc błyskawiczne. Od nich zależy zachowanie dobrego zdrowia.

Rodzaje zaburzeń dotykowych
W przypadku zmysłu dotyku, mówimy o kilku wyodrębnionych obszarach: eksterocepcji (czuciu skórnym powierzchniowym), propriorecepcji (czuciu głębokim), termorecepcji (czuciu temperatury), równowadze (czuciu położenia swojego ciała i ruchu w przestrzeni oraz umiejętności utrzymania pożądanych pozycji). Zaburzenia czucia mogą mieć podłoże genetyczne lub wynikać z nieprawidłowości w przebiegu ciąży i porodu. Czasami są wynikiem infekcji lub uszkodzeń w obszarze nerwów obwodowych czy korzeni tylnych rdzenia kręgowego. Ponadto mogą mieć one charakter ubytkowy lub podrażnieniowy. Zdarza się, że wrażenia, które odczuwamy są za słabe, za mocne (przeczulica), inne niż być powinny. Jeśli w normalnych warunkach, dana reakcja nie powinna występować w ogóle (np. mrowienie), mówimy o parestezji. Klasyfikacja specjalistyczna mówi o nadwrażliwości, niedowrażliwości i białym szumie.

Gdy coś jest nie tak, jak być powinno
Wśród niektórych zachowań dotyczących zmysłu dotyku, które powinny nas zaniepokoić, znajdują się: uporczywe szczypanie się, drapanie, gryzienie, ssanie palców, zagryzanie warg, zawijanie się w koce, hiperaktywność, wiotkość mięśni, potykanie się, chaotyczne, niekontrolowane ruchy, kręcenie się w kółko, niezdolność do stania na jednej nodze, częste kołysanie lub gwałtowne zmiany pozycji. Powyższe przykłady wynikają z niedowrażliwości.

Z kolei osoby, które odczuwają bodźce silniej niż powinny, będą: unikać, kiedy tylko mogą, głaskania, przytulania, i innych form kontaktu fizycznego, obcisłych ubrań, noszenia butów, czesania włosów, źle znosić podróże różnymi środkami lokomocji, unikać tłumów. Są też nadmiernie spięte i ociężałe ruchowo, niechętnie poddają się zmianom pozycji i siłom grawitacji oraz dotkliwie odczuwają wszelkie zmiany temperatury powietrza czy ciśnienia atmosferycznego.

Żeby prawidłowo rozpoznać i zdiagnozować zaburzenie, lekarz przeprowadza dokładny wywiad i badanie przedmiotowe. Pacjentowi może zostać zlecone również wykonanie badania krwi, płynu rdzeniowo-mózgowego, posiewu, badania cytologicznego, immunologicznego, encefalograficznego lub elektromiograficznego. Najbardziej właściwa jest w tym wypadku wizyta u neurologa, który powinien nas dokładnie zbadać i ocenić.