Decentralizacja państwowego deficytu

Podatek VAT, jaki muszą płacić samorządy, doprowadzi do ograniczenia możliwości wykorzystania funduszy unijnych - twierdzi Komisja ds. Finansów Unii Metropolii Polskich, która obradowała w Gdańsku. Według komisji, ustawa o podatku VAT w wielu wypadkach znacznie komplikuje sytuację budżetów miast.

Mniej będzie pieniędzy do przeznaczenia jako wkład własny w realizację inwestycji finansowanych z funduszy UE. Wkład jest niezbędny do otrzymania wsparcia.
Gdańsk szacuje tegoroczne straty na około 80 mln zł. Poznań po zrealizowaniu tylko jednej inwestycji musi odprowadzić do budżetu państwa 55 mln zł.

- Ustawa w najszerszym zakresie dotknęła jednostki administracji publicznej, wprowadzając VAT od gruntów - powiedziała Barbara Sajnaj, skarbnik Poznania. - Wiadomo, że grunty stanowią bardzo istotny element majątku samorządu. W zasadzie opodatkowana została nie tylko sprzedaż, ale użytkowanie, opłaty wieczyste.
Obiad jako towar

Ustawodawca opodatkował także bilety wstępu do instytucji kultury, do ogrodów zoo, botanicznych, na baseny. Jednostki te albo podwyższą ceny, albo trzeba będzie wyrównać im straty z lokalnych budżetów. Towarem stały się także obiady w stołówkach. Są "owatowane".

- Dla mnie opodatkowanie VAT-em jednostek samorządu terytorialnego jest swego rodzaju patologią - mówi Leszek Fijał, skarbnik Krakowa.- Ma ona swe źródło w przerzucaniu podatku VAT. Ustawodawca potraktował związki publiczno-prawne, a więc podobne do budżetu państwa, jak zwykłego podatnika.

Wcześniej scedowano na gminy dodatkowe zadania wraz z niewystarczającymi środkami na ich realizację. Obecnie koszt ich wykonywania obciążono podatkiem VAT. To oznacza, że deficyt budżetu państwa został zdecentralizowany na poziom jednostek samorządu terytorialnego, a państwo ma jeszcze z tego deficytu dochód.
Jak wyjść z sytuacji?

Gmina nie może podatku VAT odzyskać. Najwięcej strat z tego powodu może przynieść realizacja dużych projektów. Żeby się przed tym ustrzec, Gdańsk na przykład utworzył specjalną spółkę, która zajmie się wykonaniem inwestycji służącej ochronie środowiska.

- VAT od realizacji projektów inwestycyjnych powinien trafiać do budżetu marszałka województwa - twierdzą członkowie komisji. Zgromadzone tam pieniądze byłyby kierowane na wykonywanie najlepszych projektów, finansowanych z funduszy unijnych - jako wkład własny województwa.