Dzieło Mirosława Filonika pierwszym akcentem Festiwalu Świętojańskie Świętowanie

Świetna świetlna instalacja
Z Mirosławem Filonikiem rozmawia Jaroslaw Zalesiński
W Gdańsku pamiętamy jeszcze pańską świetlną instalację na Ratuszu Starego Miasta. Świecka architektura ratusza i architektura kościoła – to dla pana jakaś różnica?

Liczy się raczej sama bryła obiektu, jego przestrzeń, klimat.
Czyli ten znak krzyża w pańskiej instalacji…
W swoich pracach wykorzystuję różne znaki. Akurat w kościele znak krzyża jest oczywisty, ale nie ma w tym żadnych sugestii czy podtekstów. Będą to dwa równoległe krzyże, jakby frunące. Raz już pokazywałem podobne, w budowli również trochę cywilnej, a trochę sakralnej, bo refektarzu u jezuitów Poznaniu. Tu jest nieco inna przestrzeń, ale zasada jest ta sama.
Powinniśmy patrzeć nie tylko na kształty pańskich instalacji, ale i barwę światła.
Sam wytworzyłem żarówki, które dają ten rodzaj światła, oczywiście korzystając z pomocy takich fabryk, jak Philips czy wcześniej Polam. To żarówka o specjalnym spectrum. Ma bardzo wyraźne widmo niebieskie, natomiast same żarówki świecą na biało. Nazywam swoje instalacje „daylight system”, bo tak jak za dnia każde źródło światła zrównuje się ze światłem słonecznym, jakby redukuje do zera. Można by to porównać do światła gwiazd. W nocy gwiazdy świecą, w dzień stają się niewidoczne.
Nietrwałość dzieł, stworzonych ze światła…
Jest założeniem, wynikającym z filozofii, którą się posługuję, Nietrwałość to niematerialność, a tworzenie wizji materialnej poprzez niematerialne źródło jest czymś na pograniczu rzeczywistości i kosmosu.
To jest to echo filozofii Wschodu, obecnej w pana myśleniu?
Zapewne. Można w niej znaleźć wiele bardzo cennych myśli. Zawdzięczam im przekonanie o istnieniu dwóch światów. Materialny jest świat, w którym żyjemy, niematerialny zaś jest świat duchowy, w którym też żyjemy, ale docieramy do niego nieco później.
A wcześniej możemy tam zajrzeć przez pana świetlne instalacje?
Nie tylko to. One także proponują nowy sposób odbierania i rozumienia przestrzeni. Wszystkie moje instalacje jakby lekko lewitują, nie są przytwierdzone do ścian. Wyznaczają przez to perspektywę, przestrzeń. Pracuję z liniami, z rytmami, co daje nam zupełnie inne wyobrażenie na temat przestrzeni.

Instalacja „Daylight system” Mirosława Filonika zostanie dzisiaj odsłonięta (wyświetlona?) w kościele św. Jana w Gdańsku o godz. 19.00. Wstęp wolny. Od dzisiejszego wernisażu rozpoczyna się Festiwal Świętojańskie Świętowanie. Od jutra do czwartku w kościele św. Jana o godz. 19.00 odbywać się będą wykonania operowe, w piątek - koncert Marii Peszek.