Ekotransport - co udało się osiągnąć i jakie wyzwania nas czekają? Debata w „Dzienniku Bałtyckim”`

Chcąc zmniejszyć emisję zanieczyszczeń do atmosfery, będziemy musieli wprowadzić zmiany w transporcie. Chodzi tu głównie o wykorzystywanie nowych paliw, a przede wszystkim rozwój elektromobilności. Modyfikacje są też podyktowane potrzebą poprawy efektywności transportu. Jednym z największych wyzwań będzie odejście od indywidualnego transportu na rzecz komunikacji publicznej. Szczególnie rozwój przewozów kolejowych jest szansą na szybkie i płynne przemieszczanie się, bez konieczności stania w korkach.

Województwo pomorskie jest w krajowej czołówce pod względem wykorzystania kolei. Warto ten trend utrzymać i go rozwinąć. Pociągi – jak twierdzą eksperci - to najbardziej ekologiczny masowy środek komunikacji. Ze wszystkich rodzajów transportu odpowiada za zaledwie 0,3 proc. emisji dwutlenku węgla do atmosfery, podczas gdy samochody aż za 92 proc. Poza tym, jeden pociąg zabiera tyle samo pasażerów co 8 autobusów i aż 100 samochodów. Czy jednak Polacy będą gotowi na to, by masowo przesiąść się do pociągów?

- W latach dziewięćdziesiątych i na początku XXI w. zlikwidowano 1/3 sieci kolejowych, bo cięto nierentowne połączenia. Polacy musieli przystosować się do tej sytuacji, urządzić się w niej. Jeśli nie mieli dojazdu do pracy, to musieli zmienić pracę albo kupić samochód. A gdy już to auto kupili, to zaczęli nim jeździć nawet wtedy, gdy mogli wybrać inny transport. Dziś stoimy przed koniecznością zmiany. Drożeją paliwa i samochody, ale też wyższe są opłaty emisyjne. Transport samochodowy będzie coraz droższy, dlatego społeczeństwo będzie musiało postawić na alternatywne środki transportu - mówił Marcin Horała, sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, pełnomocnik rządu ds. Centralnego Portu Komunikacyjnego dla RP.

Bartłomiej Buczek, dyrektor ds. przewozów w PKP Szybkiej Kolei Miejskiej w Trójmieście, argumentował, że przyszłością są nowoczesne systemy przewozów pasażerskich.

- Nie da się bez końca poszerzać dróg, dokładać kolejnych pasów - mówił Bartłomiej Buczek z PKP SKM w Trójmieście. Korki i tak będą się pojawiać. Spójrzmy, ile osób zmieści się w tramwaju albo pociągu. Trzeba to powiedzieć wprost: dziś opłaca się podróżowanie transportem zbiorowym i to jest nasza przyszłość. Jedną rzeczą jest tu ograniczenie emisyjności, a więc stawianie na zasilanie tego transportu zieloną energią, a drugą rzeczą jest ograniczanie korków. Obecnie, w godzinach szczytu, pociągi SKM mamy co 7 minut. Jeśli jeden pociąg odjedzie, za chwilę mamy kolejny. W tym kierunku system transportowy należy rozwijać. Oczywiście samochód osobowy nie umrze, ale trzeba robić wszystko, by używać go tylko wtedy, gdy to jest konieczne – stwierdził Bartłomiej Buczek, dyrektor ds. przewozów PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście.

Eksperci mówili też, że na drodze do rozwoju ekotransportu stoi nieoptymalne lub wręcz błędne zagospodarowanie przestrzenne.

- Budowane są osiedla, wokół których nic nie ma, i trzeba poprowadzić kilometry dróg, kanalizacji. To również generuje koszty i ma negatywny wpływ na rozwój transportu. Takich błędów w planach zagospodarowania przestrzennego jest sporo. Jeżeli nie będzie planowania przestrzennego na wyższym poziomie, jeśli nie będzie ono bardziej efektywne, to będziemy musieli więcej płacić np. za przewóz transportowy i osobowy. A to oznacza, że w konkurencji międzynarodowej nasz produkt będzie droższy, a co za tym idzie rzadziej kupowany – wskazał minister Marcin Horała.

Zmiany w transporcie wspiera Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Poprzez działania doradców energetycznych wspiera samorządy, przedsiębiorstwa i mieszkańców. Organizuje szkolenia i przeprowadza analizy różnych rozwiązań transportowych pod kątem efektywności. Prowadzona jest również na szeroką skalę kampania informacyjna na rzecz ekotransportu. Poza tym WFOŚiGW dofinansowuje inwestycje m.in. w elektromobilność.

– Rząd PiS robi bardzo dużo w kierunku rozwoju ekotransportu, mamy różne strategie rządowe i różne programy wsparcia – np. program dotowania zakupu pojazdów elektrycznych. Z pewnością trzeba też tu być ostrożnym. Mamy przykład Danii, gdzie istniała dotacja do zakupu aut elektrycznych. Duńczycy takie auta kupowali, ale gdy wsparcie państwa się skończyło, to przestali je kupować. Zmiana w transporcie będzie miała sens tylko wtedy, gdy obywatele będą przekonani, że jest ona konieczna. Polacy muszą mieć świadomość, że rozwój ekotransportu jest dobrym rozwiązaniem. Dziś trzeba też zadać sobie pytanie, czy rozwiać transport publiczny czy indywidualny. Zdecydowanie trzeba postawić na transport publiczny, on jest najbardziej przyszłościowy – mówi Szymon Gajda, prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku.

Aleksander Wawerka, ekspert ds. elektromobilności w spółce Energa Obrót, nie ma wątpliwości, że rewolucja w transporcie już się dokonuje. Od kilku lat obserwujemy w Polsce rosnącą liczbę samochodów elektrycznych i ogólnodostępnych stacji ładowania. Energa podejmuje szereg działań na rzecz transformacji energetycznej w transporcie. Z pewnością potrzebne są regulacje prawne, które będą sprzyjały budowie ogólnodostępnych punktów ładowania - np. przy nowych budynkach mieszkalnych, centrach biurowych, a także autostradach i drogach szybkiego ruchu.

- Świadomość społeczeństwa, jeśli chodzi o elektromobilność, jest coraz wyższa. Choć oczywiście jest jeszcze wiele problemów do rozwiązania np. brakuje stacji ładowania na terenie blokowisk. Wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom i systematycznie stawiamy stacje. Na pewno trzeba też odpowiedzieć na pytanie, czy jeśli zwiększymy liczbę stacji, to to spowoduje większą liczbę aut elektrycznych. Czy też będzie odwrotnie - powiększająca się liczba aut wymusi stawianie nowych stacji ładowania – mówił Aleksander Wawerka, ekspert ds. elektromobilności w Energa Obrót.

- Ładowanie auta elektrycznego może odbywać się z wykorzystaniem każdego gniazda na siłę - stwierdził z kolei Szymon Gajda, prezes WFOŚiW w Gdańsku. - Dostępność do stacji ładowania może nie być aż tak wielkim problemem, jak to, że dla przeciętnego Polaka auta elektryczne są bardzo drogie. Tym bardziej więc trzeba zwrócić się w kierunku rozwoju transportu publicznego.

Eksperci wskazywali też, że w infrastrukturze transportowej konieczne jest korzystanie z odnawialnych źródeł energii - np. farm fotowoltaicznych. Musi się też zmienić sposób myślenia m.in. pracowników odpowiadających za transport.

- Potrzebne jest wychowanie komunikacyjne, za pomocą którego będzie można promować ekologiczny i oszczędny transport. Uczmy Polaków pochylać się nad każdym watem energii – przekonywał Bartłomiej Buczek, dyrektor ds. przewozów, PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście.

Podczas debaty eksperci mówili również o możliwości wykorzystania wodoru. Dziś, jak stwierdzili, trudno ocenić jednoznacznie opłacalność korzystania z tego surowca w transporcie na szeroką skalę, bo brakuje przykładów z innych państw. Jest prawdopodobne, że sprawdzi się on raczej w transporcie zbiorowym niż prywatnym.

Debata będzie przez tydzień retransmitowana na naszych stronach.