Jantar pod betonem

Likwidacją ponad 1500 pomorskich firm wytwarzających biżuterię bursztynową, zatrudniających około 10 tys. osób, grozi brak decyzji władz Gdańska dotyczącej wydobycia bursztynu. Jak się dowiedzieliśmy, procedury mogą trwać jeszcze przez dwa lata.

Mamy na Pomorzu zakłady bursztyniarskie, słynące na świecie z przepięknych wyrobów, coroczne targi Amberif, które przyciągają do Gdańska tysiące turystów oraz mistrzostwa w poławianiu bursztynu. Niestety, stolica bursztynu, za jaką uchodzimy na świecie, nie ma dostępu do własnego surowca. Wokół Zatoki Gdańskiej i pod jej dnem zalegają bogate złoża jantaru, ale nie można go wydobywać. Pomorscy bursztynnicy muszą sprowadzać surowiec. Jednak od ubiegłego roku stale zmniejszają się dostawy bursztynu z obwodu kaliningradzkiego, a jego ceny wzrosły już o 50 proc. Taka sytuacja zagraża funkcjonowaniu pomorskich zakładów bursztyniarskich.
- Aby firmy bursztynnicze na Pomorzu przetrwały, muszą być uniezależnione od dostaw drożejącego surowca z Rosji - mówi Jakub Mańczak, prezes spółki Bursztyn Bałtycki - Wydobycie. - Pozwoli na to tylko eksploatacja zasobnych złóż bursztynu, zalegających w rejonie Gdańska. Dlatego też na początku 2004 utworzyliśmy naszą spółkę, której udziałowcami jest osiem firm branży bursztyniarskiej. Chcemy pozyskiwać bursztyn na działce należącej do gminy Gdańsk, która znajduje się na obszarze Portu Północnego w Gdańsku.
Złoże jantaru udokumentowano tam jeszcze w latach 70. Wystąpienie o koncesję na poszukiwanie i wydobywanie bursztynu do wojewody wymaga wcześniejszego wydzierżawienia od miasta działki. Spółka stara się o to bezskutecznie od maja ubiegłego roku. Jej przedstawiciele odbyli w Urzędzie Miejskim w Gdańsku kilka spotkań. Mimo obietnic, sprawa wciąż nie została załatwiona.
Według wiceprezydenta Szpaka wydzierżawienie działki spółce Bursztyn Bałtycki - Wydobycie muszą poprzedzić badania geologiczne. Naruszą one jednak stan środowiska naturalnego, bo mają charakter inwazyjny. Po zakończeniu badań teren trzeba będzie zrekultywować. Ich rozpoczęcie wymaga więc uzgodnień między Wydziałem Skarbu a Wydziałem Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego. Są one już przeprowadzane. Należy też zmienić miejscowy plan zagospodarowania. Procedury związane z decyzjami dotyczącymi wydobycia bursztynu mogą trwać nawet dwa lata.
Tyle czasu bursztynnicy już nie mają.
- W pobliżu działki leży teren budowy wielkiego terminalu kontenerowego - mówi Jakub Mańczak. - Obawiamy się, że w czasem podzieli ona los ogromnego obszaru, na którym powstał Port Północny. Pod betonem znalazły się bogate pokłady bursztynu.
Karol Kowalski, przewodniczący Komisji Branżowej Złotników Jubilerów Pomorskiej Izby Rzemieślniczej Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Gdańsku, podkreśla, że w zakładach bursztynniczych nie da się utrzymać miejsc pracy i stworzyć nowych bez wydobywania polskiego surowca. Małych firm już nie stać na zakup drożejącego surowca rosyjskiego. Zwłaszcza, że ceny wyrobów bursztynniczych nie zmieniają się przy rosnącej konkurencji ze strony producentów dalekowschodnich.
- Nie ma czasu na zwlekanie z decyzją w sprawie wydobywania bursztynu - twierdzi Karol Kowalski.
Urzędnicy tłumaczą się procedurami i dbaniem o środowisko naturalne. Problem jednak w tym, że tereny o które toczy się spór, są obecnie dewastowane przez gangi nielegalnie eksploatujące bursztyn.