Marcin Samsel, ekspert ds. zarządzania kryzysowego: Jeśli ktoś zakłada, że mecz będzie jedynie świętem, to łatwo jest takie święto mu zepsuć

Finał Ligi Europy poprzedził atak chuliganów w centrum Gdańska. Co poszło nie tak?

Zintegrowane zarządzanie bezpieczeństwem. Przygotowanie – przede wszystkim analiza zagrożeń, być może współpraca z policją, do tego rozpracowanie pewnych środowisk.

Będę tu krytyczny w stosunku do władz miasta i policji, bo przygotowanie do meczu to nie jest tylko wieszanie flag, oznaczenie autobusów, przygotowanie transportu miejskiego, lotniska itp. W tych akurat aspektach organizacja była znakomita, zadziałały doświadczenia z EURO 2012. Inaczej oceniałbym incydent na Długim Targu, gdyby to była np. bójka trzech na trzech, rozróba między kibicami z Anglii i Hiszpanii, Polakami...

Jakkolwiek źle to brzmi, to takie sytuacje się zdarzają. Pamiętajmy, że organizacja takiego wydarzenia, ale także koncertu, imprezy masowej, niesie ze sobą wiele zagrożeń, terrorystyczne, pandemiczne, nawet związane z pogodą. Impreza takiej rangi to nie jest tylko stadion i dzień meczu, bo ludzie przyjeżdżają szybciej, poruszają się po mieście, nocują.

Sam incydent, który obserwowaliśmy we wtorek wieczorem to było typowe w pewnej części środowiska kibicowskiego polowanie na trofea, wbrew pozorom łatwe do wychwycenia przez doświadczonych policjantów, np. z zespołu pracującego na stanowisku monitoringu we Wrzeszczu, jednym z najnowocześniejszych w Europie. Przy rozpoznaniu środowiska kibiców, zarówno miejscowych drużyn, Lechii i Arki, oraz drużyn przyjezdnych, moglibyśmy tego incydentu uniknąć.

A jednak się wydarzył...

Nie wiem, czy były to braki kompetencji, czy komunikacji wśród stron organizujących finał, zbyt mała liczba narad. Ewidentnie coś nie zagrało, choć pewnie nikt do winy się nie przyzna.

Natomiast to, że do takiego incydentu może dojść, do polowania kibiców pewnych drużyn na innych, to jest jak dwa razy dwa chuligańskiego świata.

Trzydziestu chłopaków zebrało się w jednej z uliczek, nastąpiły minutowa akcja, wykrzyczane hasło i ewakuacja. Czujki na pewno rozpoznały teren, poszedł sygnał, że nie ma policji, że w knajpie siedzą Anglicy, paru Hiszpanów i rozpoczął się atak. Po akcji, mieli przygotowane drogi ucieczki i bardzo szybko zniknęli. Te grupy są dobrze zorganizowane.

Z drugiej jednak strony, mamy w Trójmieście policyjne wydziały do walki z przestępczością chuligańską i pseudokibiców, nowoczesne centra zarządzania, tysiące policjantów, którzy mogą sprawdzać różnego rodzaju sygnały, nie mówiąc już o monitoringu.

Atak pseudokibiców na zagranicznych turystów w Gdańsku. Zdemolowali ogródek gastronomiczny. Są pierwsi zatrzymani

Atak kiboli na Długim Targu będzie miał konsekwencje w postaci działań UEFA?

Nie sądzę. UEFA miała większe problemy tego typu, chociażby zamieszek, jakie kilka lat temu rozpętały na francuskim Euro bojówki kiboli rosyjskich. Wtedy sankcji nie było, nikt nie wykluczył Francji z rozgrywek na przykład. Takie rzeczy po prostu się zdarzają.

Inną kwestią jest jednak to, co poszło w świat, o czym pisali dziennikarze oraz kibice hiszpańscy i angielscy. Wizerunek miasta, głodnego powrotu turystów mamy teraz „średni”.

Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz potępiła incydent i oświadczyła, ratując wizerunek miasta, że wszyscy są w Gdańsku mile widziani, że Gdańsk jest bezpieczny.

Wszyscy chcieliby, by było miło i przyjemnie. Ale ludzie od bezpieczeństwa, także w tym mieście, są od tego, by uświadomić włodarzom, że nie zawsze musi być miło. By przewidywać scenariusze zdarzeń, o których inni nie chcą słyszeć, nie chcą rozmawiać. Ci ludzie powinni być słuchani, a „szpile” przez nich wbijane uwzględniane w czasie organizacji. 90 proc. działań w czasie takiej imprezy jak mecz, czy koncert, to jest prewencja. W tym konkretnym przypadku powinni pracować nieumundurowani funkcjonariusze, na miejscu powinny być widoczne patrole policyjne, krążące radiowozy, w odwodzie oddziały prewencji gotowe do szybkiej interwencji oraz ludzie umiejący „czytać grę” w centrum monitoringu.

Bojówka kiboli nie wzięła się znikąd w centrum Gdańska, ci ludzie musieli się zebrać, zamaskować itd. Można ją było powstrzymać. A tak wychodzi na to, że w centrum miasta we wtorek wieczorem policji nie było. Później tak, ale w kluczowym momencie funkcjonariuszy zabrakło. Jeśli ktoś zakłada, że mecz będzie jedynie świętem, to łatwo jest takie święto mu zepsuć.

Mówiliśmy wielokrotnie w minionych miesiącach o powrocie kibiców na stadiony. Pan był obecny na gdańskim finale.

Atmosfera była znakomita, wszystkim fanom piłki nożnej tego brakowało, zwłaszcza że mecz był bardzo dobry. UEFA wprowadziła bardzo wiele procedur bezpieczeństwa, widziałem wśród kibiców bardzo dużo odpowiedzialnych zachowań. Byłem akurat na trybunie wśród kibiców hiszpańskich i widziałem wiele osób trzymających dystans społeczny, mających cały czas maseczki i odkażających ręce.

W czasie takich wydarzeń o DDM jest trudno, ale byłem pozytywnie zaskoczony. Wśród kibiców było też wielu zaszczepionych.

Szczepmy się, by nasze życie mogło jak najszybciej wrócić do normalności.

Są obawy, że kibice, którzy pojawili się w Gdańsku, mogli „przemycić” jakiś wariant koronawirusa. Nie testowano ich, podobnie jak Polaków przylatujących z Wielkiej Brytanii na zeszłoroczne Boże Narodzenie.

Jest to pewne ryzyko, niewątpliwie. Ja dlatego byłem mocno sceptyczny przed meczem. Moim zdaniem, testowanie powinno zostać zastosowane. Natomiast UEFA testuje swoje procedury przed zbliżającym się EURO i finał w Gdańsku ma dać pewne odpowiedzi, jak to może w pandemicznej rzeczywistości funkcjonować.