NSA zezwolił na łączenie muzeów. To zła wiadomość dla Gdańska - mówi Paweł Adamowicz

Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił zażalenie ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego na orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w sprawie połączenia Muzeum II Wojny Światowej z Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. WSA postanowił wstrzymać ten proces do czasu rozpatrzenia skarg MIIWŚ i Rzecznika Praw Obywatelskich na zarządzenie dotyczące scalenia obu placówek. Decyzja sądu oznacza od 1 lutego w Gdańsku będzie funkcjonować nowa instytucja, tak jak chciał tego minister.

-

Decyzja sądu oznacza, że nasze muzeum w kształcie, w jakim je stworzyliśmy przestaje istnieć - mówi prof. Paweł Machcewicz, dyrektor MIIWŚ. - Spodziewam się, że po zmianach placówka będzie kładła większy nacisk na pokazywanie militarnego aspektu wojny.

Wobec spodziewanego werdyktu sądu, „ucieczką do przodu” stało się pokazanie wystawy stałej w kształcie, jaki zaplanowała obecna dyrekcja MIIWŚ.

Dni Otwarte Muzeum II Wojny Światowej

-To zła wiadomość i dla Gdańska i dla Polski. To może oznaczać koniec muzeum w dotychczasowej formule. Z wielkiego światowego muzeum zostanie nam prowincjonalna wystawa. Oczywiście jeśli minister nie przemyśli swojego pomysłu na to muzeum. Mimo wszystko liczę na to - mówi prezydent Gdańska Paweł Adamowicz.[/cyt]

Wcześniej minister Piotr Gliński złożył zażalenie na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, które wstrzymało łączenie obu placówek.

Choć Muzeum II Wojny Światowej wciąż jest nieczynne, jego uroczyste otwarcie odbyło się 23 stycznia. Podczas uroczystości prof. Paweł Machcewicz, dyrektor Muzeum II WŚ, stwierdził, że „ostatnie miesiące były dla muzeum dramatyczne”. - Dlatego, ze względu na okoliczności, chcemy pokazać wystawę już teraz, bo formalnie od 1 lutego muzeum może zostać zlikwidowane - wskazał prof. Machcewicz.

To nawiązanie do decyzji ministra kultury ws. połączenia Muzeum II WŚ z Muzeum Westerplatte – formalnie oznacza to likwidację tego pierwszego. Minister zaznaczył, że nowe muzeum ma się zajmować niemal wyłącznie historią militarną. - W związku z tym większa część naszej wystawy nie będzie miała racji bytu, być może ta wystawa nie będzie już nigdy pokazywana w takim kształcie. Mam nadzieję, że do tego nie dojdzie,ale dlatego ośmielamy się ją pokazać.

Oficjalna informacja:

Postanowienie NSA w sprawie wstrzymania wykonania zarządzenia Ministra Kultury dotyczącego połączenia Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i Muzeum Westerplatte i Wojny 1939

Postanowieniem z dnia 24 stycznia 2017 r. (sygn. akt II OZ 1432/16) Naczelny Sąd Administracyjny uchylił postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 16 listopada 2016 r. wstrzymującego wykonanie zarządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 6 września 2016 r. w sprawie połączenia państwowych instytucji kultury Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 oraz utworzenia państwowej instytucji kultury - Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Postanowienie Sądu I instancji zostało zaskarżone przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

W uzasadnieniu postanowienia NSA wskazał, że Sąd I instancji nie zajął stanowiska co do kwalifikacji prawnej zarządzenia Ministra Kultury. Badanie przesłanek dopuszczalności wstrzymania wykonania aktu lub czynności musi być poprzedzone badaniem dopuszczalności skargi do sądu administracyjnego. NSA stwierdził, że w rozpoznawanej sprawie WSA w Warszawie uchylił się od oceny, czy zaskarżone zarządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 6 września 2016 r. w sprawie połączenia państwowych instytucji kultury Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 oraz utworzenia państwowej instytucji kultury - Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku jest jednym z aktów lub czynności poddanych kognicji sądu administracyjnego na podstawie art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 718 ze zm. dalej jako: p.p.s.a.). Nie dokonał również oceny, czy Dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku posiada legitymację do zaskarżenia zarządzenia we własnym imieniu. W rezultacie w ocenie NSA merytoryczne rozpoznanie wniosku o wstrzymanie było przedwczesne i stanowiło naruszenie art. 61 § 3 P.p.s.a.

Niezależnie od tego NSA zauważył, że Sąd I instancji pominął istotną okoliczność dotyczącą zmiany daty połączenia państwowych instytucji kultury i utworzenia w ich miejsce nowej państwowej instytucji kultury, przez co naruszył art. 61 § 3 i art. 141 § 4 p.p.s.a. Minister Kultury zarządzeniem z dnia 23 września 2016 r. zmienił zaskarżone zarządzenie w zakresie daty połączenia, określając ją na 1 lutego 2017 r. Jak wynika z dołączonego do odpowiedzi na zażalenie wydruku ze strony internetowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, termin połączenia muzeów przesunięto w odpowiedzi na postulaty dyrekcji Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Z informacji tej wynika, że Minister wydał zarządzenie z dnia 23 września 2016 r., aby umożliwić dokończenie budowy muzeum i zakończenie prac nad organizacją ekspozycji.

Rozpoznając zażalenie Naczelny Sąd Administracyjny nie odniósł się do wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonego zarządzenia wniesionego przez Rzecznika Praw Obywatelskich, dlatego że nie został on rozpoznany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.

Należy zaznaczyć, że na obecnym etapie postępowania sądy administracyjne obu instancji zajmowały się wyłącznie kwestią wstrzymania wykonania zarządzenia Ministra, a nie skargami na ten akt.