Odkorkowanie Wisły

Gotowa jest ekspertyza Instytutu Budownictwa Wodnego PAN w Gdańsku, a gdańskie biuro Aquaprojekt przygotowuje projekt budowy nowego ujścia Przekopu Wisły.

W ciągu ostatnich dziesięcioleci, nastąpiło jego spłycenie, co stworzyło poważne zagrożenie powodziowe dla Gdańska i Żuław. W przyszłym roku mają zacząć się roboty hydrotechniczne, które doprowadzą do udrożnienia ujścia, mają zacząć się na wiosnę przyszłego roku.
Ostatnie, bezskuteczne próby pogłębienia ujścia Przekopu podjęto w 1985 roku. Obecnie nagromadziło się w nim około 140 milionów metrów sześciennych urobku naniesionego przez wartki nurt rzeki.

- Niegdyś korytem głównym Wisły była obecna Martwa Wisła, która płynęła w kierunku Gdańska, a jej odnogę stanowiła Wisła Elbląska, zwana dziś Szkarpawą - mówi prof. Wojciech Majewski z Instytutu Budownictwa Wodnego Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku. - Podczas ostrych zim na rzekach tych tworzyły się zatory lodowe i dochodziło wciąż do wielkich powodzi. Aby wyeliminować zagrożenie powodziowe, władze pruskie zdecydowały się na zbudowanie Przekopu Wisły, spływającego prosto do morza. Jednocześnie jego nurt odcięto śluzami żeglugowymi i wrotami przeciwpowodziowymi od Martwej Wisły, Szkarpawy, a także - Nogatu. Nastąpiło znaczne skrócenie odcinka ujściowego Wisły. Od chwili otworzenia Przekopu pod koniec XIX stulecia, nie było już naturalnych powodzi. Natomiast przy samym ujściu do zatoki woda niosąca piach tworzyła rozległe płycizny, które łączyły się w stożek usypowy. Utrudniał on odpływ wody do zatoki. Dlatego też, po obu stronach ujściach rzeki, zbudowano falochrony wybiegające w zatokę, tzw. kierownice. Miały one kierować silny nurt Wisły na morze i wynosić urobek. Obecnie długość kierownic, stale przedłużanych, osiągnęła 2 km.

Instytut wykonał pomiary batymetryczne odcinka ujściowego Przekopu i opracował jego model matematyczny. Pozwoliło to na wykazanie, że najlepszym rozwiązaniem problemu, gdy chodzi o zlikwidowanie stożka, będzie przedłużenie o kilkaset metrów kierownic. Dzięki temu rzeka w sposób naturalny wyniesie rumowisko na głębszą wodę.

Na podstawie wyników badań IBW PAN, Pracownia Projektowa Budownictwa Hydrotechnicznego Aquaprojekt w Gdańsku opracowuje projekt kierownic - falochronów. Z administracją morską i urzędami uzgadniany jest już projekt budowlany ujścia, a na początku przyszłego roku powstanie dokumentacja wykonawcza.

Halina Burakowska, dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku, zaznacza, że dopiero od trzech lat na ważne inwestycje wodne można przeznaczać większe kwoty, bowiem poprzednio pieniędzy brakowało nawet na najpilniejsze remonty. W ramach pomocy kredytowej Europejskiego Banku Rozwoju, w wysokości ponad 50 mln zł, można było rozpocząć inwestycje poprawiające przede wszystkim bezpieczeństwo powodziowe w dorzeczu dolnej Wisły, a także - pozwalające na rozwój żeglugi towarowej i turystycznej.