Trwa renowacja Żurawia Gdańskiego. Pierwsza elewacja gotowa

Zakończyła się restauracja zachodniej elewacji Żurawia Gdańskiego, budowli będącej symbolem miasta i największym na świecie średniowiecznym dźwigiem portowym. Wczoraj prace renowacyjne odebrała komisja złożona z inspektorów wojewódzkich służb konserwatorskich, nadzoru budowlanego i przedstawicieli Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku, do którego należy zabytek.

Renowacja żurawia zaczęła się 19 lipca i ma być ukończona w połowie listopada. Jest finansowana z dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, któremu podlega gdańskie muzeum. Koszt prac konserwatorskich wynosi 900 tys. zł.
- Gotycka, ceglana fasada zachodnia żurawia jest już gotowa - informuje Teresa Boguszewska, wicedyrektor CMM. - Widoczne są na niej różnice barwy powierzchni cegieł. Najciemniejsza jest oryginalna część muru, po prawej stronie, który się zachował, a najjaśniejsza - po lewej, odbudowana po wojnie. Trwa renowacja elewacji dwóch baszt, od strony Motławy i drewnianej, schodkowej konstrukcji dźwigowej. W przypadku ceglanych murów baszt duże utrudnienie stanowi ich walcowa forma. Stwierdzono też, że na sporych powierzchniach są one odwarstwione. Wymaga to wykonania przemurowań, czyli wymiany całych fragmentów muru. Koszty robót konserwatorskich będą więc wyższe od zakładanych. Dlatego wystąpiliśmy już do ministerstwa z wnioskiem o przyznanie dodatkowych pieniędzy.
Ekspertyzy specjalistów wykazały, że zdeformowana została konstrukcja dźwigowa, spowodowana między innymi wysychaniem i skurczeniem się drewna wykorzystanego przed prawie półwieczem do jej rekonstrukcji. Stwierdzono ugięcie dolnych belek wspornikowych pod wpływem ciężaru wyższych kondygnacji. Zatem część drewniana żurawia będzie niebawem podniesiona. Obecnie jest ona przygotowywana do operacji uniesienia. Demontowane są odeskowania boczne konstrukcji i częściowo podłogi, co ją odciąży i uczyni mniej sztywną.

Historia w pigułce
Gotycka budowla ceglano - drewniana, mająca trzy kondygnacje. Wzniesiona w połowie XV wieku na miejscu średniowiecznego, drewnianego dźwigu portowego, który spłonął w 1442 roku. Wbrew Krzyżakom, władającym wtedy Gdańskiem, zbudowano ją w formie dwóch wysokich baszt obronnych. Między nimi znajduje się brama i drewniane urządzeniem dźwigowe (do strony Motławy). Drewnianą konstrukcję dźwigu zwieńczono dwuspadowym dachem, krytym dachówką. Urządzenie dźwigowe złożone jest z pary kół deptakowych (o średnicach po 6 m) z bębnami do nawijania lin. Napędzali je ludzie poruszający się wewnątrz kół. Górne koła umożliwiały podnoszenie ładunków o masie dwóch ton na wysokość ponad 20 m, sprzężenie czterech kół pozwalało na uniesienie ciężaru o masie czterech ton na wysokość 11 m. Podczas działań wojennych w 1945 roku Żuraw spłonął, a baszty zostały zrujnowanie. Odbudowano go w 1962 roku.