Trzy łyki bożonarodzeniowej symboliki

Święta w Trójmieście - porady, przepisy, wydarzenie, informacje

Święta Bożego Narodzenia mają bogatą symbolikę, a tradycje świąteczne zachowały się od wieków. Wierzenia ludowe mieszają się z obyczajami chrześcijańskimi.

Czekanie

W tradycji chrześcijańskiej okres Bożego Narodzenia poprzedza okres zwany Adwentem. Nazwa wywodzi się od łacińskiego zwrotu "adwentus", czyli nadejście.

- To czas przygotowania na Święta i pewnego radosnego oczekiwania przed zbliżaniem się wielkiej chwili - tłumaczy teolog, Bartosz Odyniecki.

W dawnych czasach domy przystrajane były wieńcami ze świeczkami zapalanymi w każdą kolejną niedzielę, która zbliżała domowników do Wigilii.

Narodziny

Boże narodzenie rozpoczyna się uroczystą kolacją wigilijną, zaś kończy je święto Trzech Króli obchodzone 6 stycznia. Według tradycji pierwszy dzień Świąt poświęcony był na ucztowanie w zaciszu domowym. Zabronione były wszelkie prace, obowiązki musiały poczekać na kolejne dni. Drugi dzień Świąt przeznaczony był na odwiedziny najbliższych.

Choinka - nieodzowny element Bożego Narodzenia - pojawiła się w Polsce dopiero w XVIII w. Zwyczaj dekorowania drzewka pochodzi z Niemiec. Dawniej upiększanochoinkę jabłkami (symbole zdrowia), orzechami, szyszkami ii kolorowymi ozdobami z papieru i słomek. Dziś choinki przyozdabiamy bombkami, elektrycznymi lampkami oraz łańcuchami, które mają symbolizować węża kusiciela.

Kolacja wigilijna

Podczas kolacji wigilijnej należy zachować post.

- Wstrzymujemy się w tym dniu od dań mięsnych, choć Kościół ostatnio zniósł ten obowiązek. W większości domów jednak tradycja pozostaje silniejsza - opowiada Bartosz Odyniecki.

Magiczna liczba potraw - 12 (ilość apostołów, ilość miesięcy w roku), dzielenie się opłatkiem oraz wspólne śpiewanie kolęd to stale elementy wieczerzy. Opłatek w obecnej formie, czyli z mąki pszennej i wody pojawił się w XIX w. Zgodnie z tradycją dzielenie się opłatkiem ma uchronić od nieszczęść nadchodzącego roku.

- Jednak to przede wszystkim pamiątka Ostatniej Wieczerzy - zaznacza Odyniecki.

W czasie Wigilii nie może zabraknąć prezentów. Tradycja składowania ich pod choinką pojawiła się w XIX wieku za sprawą niemieckich mieszczan, którzy wręczali sobie podarki, utrzymując, że pochodzą od Świętego Mikołaja.

Na szczęście

Po kolacji wigilijnej pozostaje do spełnienia jeszcze jeden obowiązek - uczestnictwo w pasterce. Wigilijna msza pojawiła się już w V wieku.

- Jest wyrazem radości z przyjścia na świat Jezusa Chrystusa. Cieszymy się, tak jak pasterze w Betlejem - tłumaczy Odyniecki. - Ta wyjątkowa msza odprawiana jest zawsze o północy.

Sympatycznym i zachowanym w wielu domach jest zwyczaj wieszania - przeważnie nad drzwiami - jemioły, która szmboliyuje pokój, szczęście i miłość. W polskiej tradycji często wieszano na niej jabłka, które były w zabawach świątecznych wykorzystywane do swatania młodych. Natomiast zwyczaj całowania się pod jemioła wymyślili Anglicy.

Zwierzęta i szopki

Ważnym elementem dekoracji świątecznych są szopki. Jedne bogato przystrojone, inne ubogie, jednak zawsze z postaciami skupionymi wokół malutkiego Jezuska. Często w większych miastach pojawiają się też żywe szopki, które mieszkańcy mogą oglądać w pierwszy i drugi dzień Świat Bożego Narodzenia. Pierwszą szopkę zbudował Franciszek z Asyżu, a w Polsce po raz pierwszy pojawiły się w XIII w.

Według wierzeń ludowych, w świątecznym czasie nie można zapominać o zwierzętach. W noc wigilijną podobno mówią ludzkim głosem, jednak zabronione jest podsłuchiwanie tych rozmów. Dostają też specjalny, barwiony opłatek. Jednak, według wierzeń opłatkiem nie należy dzielić się z psami.

Kartki przemijają

Wysyłanie kartek to jedna z tradycji, która w erze internetu i telefonii komórkowej zanika. Autorem pomysłu wysyłania kartek świątecznych z życzeniami był Anglik John Horsley, który w 1846 roku zaprojektował pierwszą taką kartkę.

Podobno najwięcej życzeń wysyłają Amerykanie, którzy po Świętach eksponują je, by dodać swoim domom prestiżu.

Sylwester w Trójmieście: Gdańsk, Gdynia, Sopot - zobacz, gdzie się bawić