Twój szpik może uratować życie chorych dzieci

Gdańsk jest, po Łodzi i Białymstoku, trzecim miastem w Polsce, w którym Fundacja dla Dzieci z Chorobami Nowotworowymi "Krwinka" organizuje akcję "Dawca szpiku". Jej wielki finał odbędzie się 10 grudnia na terenie Akademii Medycznej w Gdańsku, bo z całego serca wspierają ją lekarze z Kliniki Pediatrii, Hematologii, Onkologii i Endokrynologii. W Łodzi i w Białymstoku do rejestru przystąpiło 380 osób, ilu gdańszczan się na to zdecyduje, okaże się już w najbliższą niedzielę.
- W naszym kraju nie brakuje ludzi gotowych oddać szpik kostny - twierdzi Elżbieta Budny, prezes Fundacji "Krwinka". - Jednak wielu z nich myśli, że pomóc osobie chorej można od razu. Wystarczy po prostu oddać szpik tak, jak krew. Nie znają procedur i warunków naboru dawców, nie zdają sobie sprawy jak kosztowne są badania niezbędne do umieszczenia ich w Rejestrze Dawców Szpiku, ani z konsekwencji własnego wyboru.
Zanim więc podejmą decyzję o zostaniu dawcy, muszą zdawać sobie sprawę, co ich czeka. Że przeszczep szpiku to jedna z metod leczenia chorób nowotworowych, w szczególności białaczek, która daje najwięcej wyleczeń. Pięć razy więcej niż inne metody: radioterapią czy chemioterapia). Że w wielu przypadkach, gdy te metody zawiodą, przeszczep szpiku może okazać się jedynym skutecznym lekarstwem. A to niesamowita sprawa móc komuś uratować życie.

Zanim podejmiesz decyzję, przeczytaj
• Co warto wiedzieć o przeszczepach szpiku?
Szpik, podobnie jak nerkę, serce czy wątrobę można przeszczepiać. O ile jednak serce, nerki czy wątrobę pobiera się najczęściej od osób zmarłych (nerkę czy fragment wątroby może również ofiarować choremu osoba bliska — tzw. dawca rodzinny, która) to szpik można pobrać od osoby zdrowej bez żadnej szkody dla jej organizmu.
• Co to jest rejestr dawców?
Rejestr honorowych dawców szpiku zawiera dane osobowe wraz z wynikami badań genetycznych potencjalnych dawców. Zasoby polskich rejestrów znajdują się w światowej bazie komputerowej Bone Marrow Donor Worldwide (BMDW) w Holandii.
• Dlaczego potrzeba nowych dawców?
Odpowiedni dawca to taki, którego układ antygenów HLA jest identyczny z układem biorcy. W praktyce, jedynie dla 25-30 proc. chorych udaje się znaleźć dawcę rodzinnego — brata czy siostrę, również dlatego, że wiele dzieci nie ma rodzeństwa. Gdy nie uda się znaleźć dawcy rodzinnego, poszukuje się dawcy niespokrewnionego. Szansa na znalezienie obcej osoby o identycznej kombinacji antygenów HLA waha się od 1:100 do 1:1 000 000. Najtrudniej znaleźć dawcę dla chorych z rzadkimi układami antygenów HLA. Dlatego, im więcej ludzi "zapisze" się do rejestru potencjalnych dawców szpiku, tym większe prawdopodobieństwo, że uda się znaleźć dawcę zgodnego antygenowo, przeszczepić szpik i uratować choremu życie.
• Czy każdy człowiek może zostać dawcą szpiku?
Każda osoba pełnoletnia, zdrowa, tj. nie obciążona chorobami genetycznymi, dziedzicznymi i przewlekłymi, może zostać dawcą szpiku. Preferowani są ludzie młodzi — najlepiej między 18 a 30 rokiem życia, gdyż od momentu umieszczenia potencjalnego dawcy w rejestrze do chwili oddania szpiku (dawcą można zostać do do 50 roku życia) może upłynąć długi okres czasu: pięć, dziesięć a nawet 15 lat. Decyzję o zostaniu honorowym dawcą musi trzeba dobrze przemyśleć, bo podejmuje się ją na wiele lat.. Zdrowie, młodość i wola niesienia pomocy – to warunki niezbędne, aby zostać potencjalnym dawcą szpiku. Oczywiście, potencjalny dawca zawsze może zmienić decyzję i "wypisać" się z rejestru.
• Jak wyglądają badania dawcy szpiku?
Po załatwieniu niezbędnych formalności (m. in.) wypełnieniu ankiety, pielęgniarki pobiorą od ochotników 10 ml krwi (tyle co do "morfologii") w celu oznaczenia antygenów zgodności tkankowej, tzw.: antygenów HLA klasy I i klasy II. Wyniki badań wraz z danymi dawców trafią do rejestru i zostaną udostępnione lekarzom i chorym na całym świecie.
• Kiedy dawca może zostać poproszony o oddanie szpiku?
Nastąpi to wówczas, gdy jego antygeny okażą się zbieżne z antygenami biorcy — chorego. Może zdarzyć się również, że honorowy dawca w ciągu swojego życia nigdy nie zostanie poproszony o oddanie szpiku, bo jego kombinacje antygenów nie będą zgodne z poszukiwanymi.
• Gdzie pobiera się szpik?
Szpik pobiera się od dawcy w specjalistycznej klinice, która znajduje się najbliżej jego miejsca zamieszkania. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. W tym samym czasie chorego przygotowuje się do transplantacji. Pobrany od dawcy szpik przywozi do Kliniki Transplantacyjnej specjalny kurier i podaje choremu w postaci kroplówki.
• Czy dawca ponosi jakie ryzyko?
Żadnego. Szpik regeneruje się całkowicie w organizmie dawcy po 3-4 tygodniach. Po upływie 3, 6, i 12 miesięcy, a następnie raz w roku wykonuje się kontrolne badania stanu zdrowia dawcy.
• Czy kandydat na dawcę płaci za swoje badania?
Nie! Kandydat na dawcę nie ponosi żadnych kosztów, tj. ani kosztów wykonania badań, ani kosztów umieszczenia go w rejestrze, ani kosztów związanych z pobraniem szpiku. Koszty wpisania dawców do Rejestru (250 euro) ponosi w tym przypadku Fundacja "Krwinka".

Jeżeli przemyślałeś sprawę i chcesz, by Twoje dane figurowały w rejestrze dawców szpiku kostnego zgłoś się 10 grudnia o godz. 11 do budynku Collegium Biomedicum Akademii Medycznej w Gdańsku przy ul. Dębinki 1. Tel. do sekretariatu Kliniki Pediatrii, Hematologii, Onkologii i Endokrynologii AMG — 0 58 349 28 72. Więcej informacji na stronie www.krwinka.org