Wybrano projekt nowego cmentarza wojskowego Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte

Na konkurs nadesłano 27 prac przedstawiających skrajnie zróżnicowane wizje nowej nekropolii (niektóre w formie obiektów, najczęściej jednak ściśle powiązane z naturą), które zostały zweryfikowane, a następnie ocenione przez sąd konkursowy.

- Konkurs był bardzo trudny – podsumował prace przewodniczący zespołu, dr. hab. inż. arch. Bolesława Stelmacha, dyrektor Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki. - Należało z jednej strony zaprojektować kameralny cmentarz dla bohaterów dramatycznych wydarzeń na Westerplatte, a z drugiej znaleźć formę ponadczasowego, uniwersalnego upamiętnienia, które uszanuje kruche, autentyczne świadectwa historii: krajobraz, ukształtowanie terenu, ruiny, leje po bombach. Nadesłane prace należy ocenić jako dobre lub bardzo dobre.

Zwycięską pracę wykonało biuro projektowe NM Architekci z Warszawy, w składzie: Tomasz Marciniewicz, Zuzanna Szpocińska, Jerzy Grochulski, Karolina Kayzer. Jak zaznaczono w uzasadnieniu rozstrzygnięcia, zaproponowana przez zespół wizja nekropolii jest ponadczasowa i minimalnymi środkami wyrazu „organizuje przestrzeń cmentarza jako współczesną propozycję klasycznych symboli”. Do strefy sacrum cmentarza, która zostanie urządzona na planie okręgu, prowadzić będzie ścieżka, zwieńczona Krzyżem kmdra Dąbrowskiego, który stanie w miejscu odnalezienia szczątków obrońców Westerplatte. Tuż obok zostaną wyeksponowane ruiny Willi Oficerskiej oraz wartowni nr 5, a po drugiej stronie ścieżki prowadzącej w kierunku morza architekci zaproponowali plac apelowy.

„Stalle – miejsca pochówków, stojące wokół krzyża, symbolicznie się z nim jednoczą. Minimalne środki wyrazu zaproponowane w pracy pozwalają przemówić krajobrazowi, niebu, drzewom, łące, które są najważniejszym nośnikiem pamięci dramatu, który rozegrał się na Westerplatte” - czytamy w uzasadnieniu.

- Cieszę się z faktu, że zwycięska koncepcja wpisała się w nasze oczekiwania, które zawarliśmy w regulaminie konkursu – mówi dr Karol Nawrocki, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. - Dla nas niezwykle istotne było, aby cmentarz został dostrzeżony jako część Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, aby wpisał się w założenia programowe całej memoratywnej, muzeologicznej koncepcji. Bardzo ważne było dla nas także, aby w całej koncepcji cmentarza obok placu apelowego i miejsca pochówku wkomponować oraz wyeksponować Wartownię nr 5 i Willę Oficerską.

Trzy najciekawsze oraz dwie wyróżnione prace zostaną nagrodzone w formie finansowej (od 75 tys. zł do 10 tys. zł), natomiast koncepcja zaproponowana przez NM Architekci stanowić będzie podstawę do opracowania dokumentacji projektowej niezbędnej do zrealizowania inwestycji.

Cmentarz zostanie zlokalizowany na tyłach obecnego cmentarza poległych Westerplatczyków. Spoczną na nami zarówno żołnierze, których szczątki odnaleziono w trakcie ubiegłorocznych prac archeologicznych, jak i pochowani na obecnej nekropolii. Przypomnijmy, że nowe miejsce pamięci powstanie w obrębie działki, która decyzją wojewody pomorskiego z 15 grudnia br. przeszła w administrowanie Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku