Wystawa pięciu pokoleń

Ubiegły tydzień w plastyce przebiegł pod dyktando pięciu wystaw czterdziestu dziewięciu autorów rozlokowanych po Trójmieście pokoleniami. I tak: w gdańskiej galerii Nowa Oficyna w poniedziałek otwarta została wystawa dzieł siedmiu "dinozaurów": Władysław Jackiewicz, Hugon Lasecki, Wiesław Dembski, Włodzimierz Łajming, Henryk Mądrawski, Kiejstut Bereźnicki i Jan Góra, urodzonych w latach 20. i 30.

We wtorek w gdyńskiej Galerii 78 (jedynej w tym sporawym mieście!) pokazano szóstkę artystów z roczników 40.: to Adam Haras, Sławoj Ostrowski, Jerzy Ostrogórski, Witold Węgrzyn, Teresa Miszkin i Witosław Czerwonka. Następnego dnia na terenie Stoczni Gdańskiej, w opuszczonej willi przedwojennego dyrektora stoczni, pokazało się kilkunastu z pokolenia lat pięćdziesiątych. Sześćdziesiąte skupiły się w byłym oliwskim kinie Delfin, próbującym powrócić do życia jako lokal kulturalny, obecnie pod władaniem Stowarzyszenia Dolina Radości. Siedemdziesiąte - w prącym przez życie jak parostatek fale na Zatoce Gdańskiej - sopockim Sfinksie. Całość wymyślił i zorganizował znakomity antreprener Roman Gajewski. Całość tytułuje się tak: "Wizja lokalna. Pokolenia". Ma ona podtytuł wyjaśniający: "Sztuka Wybrzeża tu i teraz. Próba opisania".

Ta próba zostanie właściwie podjęta w katalogu wystawy, który - niestety - nie został wydrukowany na czas. Ukaże się dopiero po zamknięciu cyklu, stwarzając jeszcze jedną możliwość bilansu. Jeśli zważyć, że katalog będzie liczył 252 strony, zawierał po kilka barwnych reprodukcji każdego autora, jego notę biograficzno-artystyczną, opatrzony też został dwoma tekstami syntetyzującymi - Zofii Watrak i Romana Gajewskiego - bez przesady będzie można go nazwać albumem środowiskowym. Ukaże się po polsku i angielsku, stanie się więc zbiorowym listem wysłanym stąd do Europy. Dlatego też chyba miasto Gdańsk nie poskąpiło kasy i prawie w całości sfinansowało projekt. Zdarzają się cuda!

Wystawa "dinozaurów" w Nowej Oficynie była najmniej pomysłowa. Siedmiu mędrców, siedem dzieł, rozpoznawalnych na pierwszy rzut oka. Bez podpisu, bo dzieła ich są ich wizytówkami. Co tu więcej kombinować?
Zakombinował natomiast komisarz Ostrogórski w Gdyni, każąc wybranej szóstce "rozmawiać" ze sobą: Harasowi zimnych szklanych tworów z pełnymi ciepłej przeszłości fotografiami Węgrzyna, portretom Miszkin z portretami Ostrowskiego...

Dla lat pięćdziesiątych niby za echo dawnego "sojuszu świata pracy ze światem sztuki" posłużyła zdewastowana willa byłego dyrektora Stoczni Schichaua, miejscami wyglądająca tak, jakby przed chwilą zakończyła się tu jakaś wojna. Chyba tak, kapitału z Marksem. Tak wspaniale odartych z farby ścian, powiewających płatów farby trudno znaleźć! A Jacek Staniszewski uparł się nawet wystawić swoją "Golgotę" obok, w zrujnowanej hali produkcyjnej. Wstrząsające wrażenie. Tego nie będzie w albumie, ale to trzeba koniecznie zdokumentować!

Im bliżej współczesności, im roczniki młodsze, tym bardziej zacierają się granice między tym, co jeszcze jest sztuką, a co nie jest. W byłym kinie Delfin trochę spodziewanych prowokacji (Rumas), trochę nijakości, trochę zaciekawień, np. próba rzeczywistego przyciągnięcia uwagi widza poprzez podrzucenie mu twarzy idoli-symboli XX wieku - do rozpoznawania. W Sfinksie - jeśli nie są to np. projekcje wideo - można pomylić to, co się wystawia z tym, co tam wisi stale lub jest nafresowane. Sztuka wchodzi za kontuar i pisuar, np. oblepia butelki z drinkami.