Wystawa w Muzeum Gdańska. Jakie były początki polskiego bigbitu w Gdańsku? [galeria]

Od 25 marca do 18 sierpnia 2019 r. w Galerii Palowej Ratusza Głównego Miasta Gdańska będzie można zobaczyć wystawę o gdańskich początkach polskiego bigbitu. W siedzibie Muzeum Gdańska zostanie zaprezentowanych blisko 150 eksponatów, których używali muzycy działający w latach 50.-70. ubiegłego wieku.

Początki bigbitu w Gdańsku. Trójmiejskie debiuty

Początku polskiego bigbitu to późne lata 50. XX w., dwa kluby i tysiące młodych ludzi zafascynowanych muzyką Zachodu. Władza ludowa uważała, że nowa, obca ideologicznie muzyka rockowa stanowiła zagrożenie dla ładu społecznego, zagrożenie któremu należy przeciwdziałać.
- Pierwszy, wyznaczający symboliczne początki polskiego rock’n’rolla, koncert zespołu Rhythm & Blues odbył się 24 marca 1959 r. w gdańskim klubie Rudy Kot. Na scenie Klubu Studentów Wybrzeża Żak w 1961 i 1962 r. zadebiutowali Czerwono-Czarni i Niebiesko-Czarni. W 1965 r. w Gdańsku zawiązany został najpopularniejszy zespół w całej historii polskiej muzyki rozrywkowej, czyli Czerwone Gitary - mówi dr Andrzej Gierszewski, rzecznik prasowy Muzeum Gdańska.

- Trójmiasto i jego dwa wielkie porty morskie, pełniły rolę „okna na świat”, przez które do izolowanej Polski szybciej docierały nowinki kreowane przez zachodnią kulturę. Nic więc dziwnego, że stało się ono wylęgarnią i kuźnią artystycznych talentów działających na bardzo różnych polach. Jednym z nich była nowoczesna muzyka rozrywkowa, której głównym animatorem był red. Franciszek Walicki, twórca trzech najważniejszych zespołów pierwszej generacji polskiego rock’n’rolla. On też był pomysłodawcą fortelu, który polegał na zastąpieniu irytującego ludową władze terminu rock & roll bardziej neutralnym „bigbitem” i wręcz swojskim „mocnym uderzeniem” – mówi Marcin Jacobson, publicysta muzyczny i jeden z dwóch kuratorów wystawy.

Początki polskiego bigbitu w Gdańsku. „Niegrzeczne piosenki”

Ogólnopolski sukces koncertu Rhythm & Blues w Rudym Kocie przyćmiły ekscesy młodzieży, która demolowała ławki, wybijała szyby, a nawet wystawiła nawet tramwaj z szyn. Ponad pół roku później Edward Gierek ukazem zablokował działalność zespołu. Młodzi muzycy mieli także inne problemy.

– Administracyjne utrudnienia oraz niezwykle skromny asortyment dostępny w państwowych sklepach muzycznych nie przeszkadzały młodym ludziom w uprawianiu ukochanej muzyki. Nie mogąc zdobyć niezbędnych instrumentów, kolumn i wzmacniaczy, budowali sprzęt we własnym zakresie, niejednokrotnie uciekając się do kradzieży głośników z ulicznych megafonów, adaptując poniemieckie i sowieckie radioodbiorniki, konstruując gitary elektryczne z desek do prasowania, słuchawek telefonicznych itp.

Innym źródłem zaopatrzenia bywała też kontrabanda - – dodaje Marcin Jacobson. - Na wystawie zobaczyć będzie można m.in. zbudowany tym sposobem wzmacniacz Leszka Bogdanowicza, (Rhythm & Blues), pierwszy elektryczny kontrabas skonstruowany przez Wiesława Katanę (Czerwono-Czarni) czy perkusja Ludwig sprowadzona nielegalnie przez Jerzego Skrzypczyka (Czerwone Gitary). Obok nich prezentowane będą tzw. samodziały czyli urządzenia i instrumenty budowane przez rzemieślników i majsterkowiczów”.

Początki polskiego bigbitu w Gdańsku. „Znikający” mikrofon Micka Jaggera

Na wystawie Muzeum Gdańska zobaczymy także dwa zabytkowe mikrofony, będące dzisiaj kolekcjonerskimi rarytasami. Pierwszy używany był na scenie Carnegie Hall w Nowym Jorku i w studio BBC w Londynie. Korzystali z niego np. Elvis Presley, Ella Fitzgerald czy Frank Sinatra. Drugi widnieje na niemal wszystkich zdjęciach Micka Jaggera z legendarnego koncertu the Rolling Stones, który odbył się 13 kwietnia 1967 r. w Sali Kongresowej warszawskiego Pałacu Kultury i Nauki im. Józefa Stalina. W przerwie, między końcem koncertu a bisem, mikrofon został skradziony ze sceny niemalże na oczach milicjantów.

– Jakimi metodami muzycy tworzący w latach 50.-70. pozyskiwali sprzęt, którego im brakowało? Wiele instrumentów i urządzeń powstawało dzięki inwencji młodych ludzi, dla których magnesiki od kuchennych szafek czy kradzione z remontowanych czołgów przełączniki i gałki były na wagę złota. Na Zachodzie, chcąc zostać muzykiem, wystarczyło pójść do sklepu i kupić co trzeba. Myślę, że odwiedzający naszą wystawę uświadomią sobie, jak wielkiego trudu wymagało wtedy granie ulubionej muzyki. Paradoksalnie produkowany w domu sprzęt muzyczny niejednokrotnie wyprzedzał technologicznie analogiczne rozwiązania z Europy Zachodniej czy USA – dodaje Grzegorz Jedlicki z Muzeum Gdańska, kurator wystawy.

Początki polskiego bigbitu w Gdańsku. Legendy do odsłuchania

Na wystawie będzie można zobaczyć także pamiątki po zespołach: Rhythm & Blues, Czerwono- i Niebiesko-Czarni, Czerwone Gitary oraz kilkunastu innych. Wśród blisko 150 eksponatów znajdą się unikatowe plakaty i programy, puchary i medale, a także stroje. Będzie też można odsłuchać nagrań legend trójmiejskiego bigbitu.

Czynną do 18 sierpnia wystawę w Galerii Palowej będzie można zwiedzić codziennie na podstawie biletu do Ratusza Głównego Miasta i bezpłatnie dzięki Karcie Mieszkańca Gdańskiej Organizacji Turystycznej.

Początki polskiego bigbitu w Gdańsku. Wystawa „Nikt nam nie zabierze młodości. Narodziny bigbitu. Odsłona gdańska”

Galeria Palowa, Ratusz Głównego Miasta Gdańska, ul. Długa 46/47

Sezon zimowy 25 III – 26 IV 2019

Pn.-So. 10:00-16:00
Nd. 11:00-16:00

zakup biletu możliwy w godz. 10:00-13:00 i 13:15-15:15)
nieczynne w dni świąteczne (21-22 IV 2019)

Sezon letni 27 IV – 18 VIII 2019

Pn.-So. 10:00-18:00
Nd. 11:00-18:00

zakup biletu możliwy w godz. 10:00-13:00 i 13:15-17:15)
nieczynne w dni świąteczne (15 VIII 2019)

Ceny biletów

12 zł normalny; 6 zł ulgowy; 20 zł rodzinny – bilet wstępu do Ratusza Głównego Miasta
5 zł normalny, 3 zł ulgowy – bilet wstępu wyłącznie na wystawę czasową
bezpłatnie z Kartą Mieszkańca, albo z uwzględnieniem kryteriów specjalnych podanych na stronie internetowej Muzeum Gdańska

Przegląd najważniejszych wydarzeń ostatnich dni: