Zaoszczędzić na... rencistach

Uzyskanie renty stanie się jeszcze trudniejsze? Tak się może stać, dzięki kolejnej nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Nowelizacja przyjęta przez rząd ma oczywiście zmniejszyć wypływ kasy z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS).

Rządowy projekt jest częścią "Planu racjonalizacji wydatków społecznych", szerzej znanego jako plan Hausnera.
Co nas czeka jeśli z pomysłami rządu zgodzi się parlament? Według znowelizowanej ustawy o emeryturach i rentach z FUS, niezdolność do pracy będzie orzekana na okres nie dłuższy niż 5 lat. Będzie możliwość przedłużenia tego prawa. Jeśli renciście brakuje nie więcej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, a będzie to w dniu poprzedzającym badanie przedłużające prawo do renty, zostanie ono przyznane tylko do chwili osiągnięcia wieku emerytalnego. Jest to 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Takie zasady nie będą jednak dotyczyć rent rodzinnych, z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej oraz renty kombatanckiej.
Wszystkie poprzednie propozycje nowelizacji ustawy o ubezpieczeniach zostały odrzucone przez Sejm. Budziły one nie tylko niepokój emerytów i rencistów.
- Jest to projekt rządowy - mówi Ewa Pancer, rzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku. - Jako takiego nie będziemy komentować. Możemy się odnieść tylko do przepisów, które weszły w życie. Nowelizacja musi zostać zaakceptowana przez Sejm i podpisana przez prezydenta.
Nowy projekt ma również uniemożliwić osobom prowadzącym działalność gospodarczą, które są już ubezpieczone z tytułu stosunku pracy, pobieranie dodatkowych świadczeń socjalnych i zasiłków. Zmianom ulec ma również ustalanie podstawy wymiaru składek na ZUS dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Obecnie osoby takie opłacają ubezpieczenie od deklarowanego dochodu. Nie może on być niższy niż 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Większość przedsiębiorców deklaruje więc minimalną składkę. Nie ma osobnych przepisów różnicujących wysokość składek w zależności od wielkości przedsiębiorstwa. Takie same pieniądze płacą jednoosobowe firmy i właściciele zakładów zatrudniających kilkadziesiąt osób. Rządowy pomysł przewiduje, że część osób prowadzących działalność gospodarczą będzie regulowała składki w zależności od osiągniętego dochodu (może ona wynieść od 75 do 180 proc. przeciętnego wynagrodzenia). Podstawą do zdecydowania, kto będzie zmuszony do deklarowania dochodu wyższego niż 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia, będzie wysokość zapłaconego podatku za poprzedni rok. W wypadku kiedy nie będzie możliwe ustalenie jego wysokości, wymiar składek będzie ustalany na postawie dochodu w danym roku.
Jednym z podstawowych celów zmian jest zrównanie pozycji rynkowej rencistów pracujących na podstawie umowy o pracę z osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą. Renciści, którzy nie osiągnęli powszechnego wieku emerytalnego, podlegać będą ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Przepisy nakładają na nich obowiązek ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego oraz opłacania składek. Ubezpieczenie chorobowe w takim przypadku byłoby zupełnie dobrowolne. Po osiągnięciu wieku emerytalnego osoby te mogłyby zrezygnować z płacenia składek na ubezpieczenia społeczne. Obecnie renciści zatrudnieni na umowę o pracę lub na umowę zlecenie podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu. Takie same osoby prowadzące działalność gospodarczą nie są zobowiązane do płacenia składek. Ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej nie będzie obowiązywało także osób, które mają prawo do emerytury. Wszystkie nowe rozwiązania dotyczyć będą rencistów prowadzących lub rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej.
Wprowadzone mają być także preferencyjne składki na ZUS dla osób, które otwierają działalność gospodarczą po raz pierwszy. Przez 24 miesiące będą one opłacać składki na ubezpieczenie społeczne od podstawy wynoszącej 50 proc. minimalnego wynagrodzenia. Dzięki temu rozwiązaniu osoby takie zapłacą prawie trzy razy mniejszą składkę na ubezpieczenie niż obecnie. Takie preferencje mają zwiększyć zainteresowanie podejmowaniem działalności gospodarczej. Niestety, z takiego rozwiązania nie będą mogli skorzystać wszyscy. Przeznaczone jest ono tylko dla tych, którzy nie wykonują tej działalności na rzecz byłego pracodawcy. Zmiany nastąpić mają także przy naliczaniu zasiłku pogrzebowego. Według obecnie obowiązujących przepisów jest to 200 proc. przeciętnego wynagrodzenia z kwartału poprzedniego. Wysokość zasiłku zmienia się co 3 miesiące. Rząd chce, aby suma zasiłku była zwiększana corocznie według wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych z roku poprzedniego. Nowelizacja trafi teraz pod obrady Sejmu. Od jego ustaleń zależy, czy wejdzie ona w życie w ciągu najbliższego roku.