Zdążyć przed ustawą

Pomysły premiera Hausnera jeszcze nawet nie przybrały formy ustawy, a już widać ich efekty - długie kolejki po świadczenia przedemerytalne.

Zmian będzie wiele. Jedną z nich jest granica wieku. Obecnie kobieta chcąca ubiegać się o takie świadczenie musi mieć 50 lat, a mężczyzna 55 lat. Jeżeli przejdą propozycje premiera, panie będą musiały mieć 56 lat, a panowie 61. Do tego trzeba mieć odpowiednio 20 lat i 25 lat pracy za sobą. W przyszłym roku, ale nie od 1 stycznia.

- Nie ma powodów do obaw - mówi Kazimierz Wiśniewski, zastępca dyrektora ds. ewidencji i świadczeń Powiatowego Urzędu Pracy w Gdańsku. - Nowa ustawa o świadczeniach przedemerytalnych wejdzie w życie prawdopodobnie z końcem I kwartału 2004 r.

Do 2006 r. natomiast nie zniknie samo prawo do wcześniejszej emerytury. Tymczasem powiatowe urzędy pracy odnotowały w grudniu ponaddwukrotny wzrost liczby osób rejestrujących się i wnioskujących o prawo do świadczeń przedemerytalnych. W PUP w Gdańsku od początku miesiąca przyjęto 300 wniosków, w PUP w Kościerzynie 30, przy średnio 5-10 wnioskach miesięcznie wcześniej. Znacznie większą liczbę wniosków rozpatrzył również Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku.

Bardziej od komunikatów Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, w których podkreśla się, że ustawa jest na razie w fazie projektu, przemawia fakt planowanych ograniczeń. A będzie ich sporo i wszystkie mają na celu zmniejszenie wydatków państwa. Przejście na wcześniejszą emeryturę możliwe będzie sześć lat później dla kobiet i mężczyzn. Zaostrzone mają zostać także kryteria zatrudnienia. Teraz warunkiem przyznania świadczenia przedemerytalnego jest zwolnienie z powodu złej ekonomicznej sytuacji zakładu. Według projektu, przedsiębiorstwo musi być w stanie likwidacji lub niewypłacalności.

- Projekt ustawy ma również i dobre strony - twierdzi Kazimierz Wiśniewski. - Fakt, że kryteria przyznawania prawa do świadczeń przedemerytalnych zostaną zaostrzone. Ale poszerzy się grupa uprawnionych. O świadczenia te będą mogły występować osoby, które prowadziły działalność gospodarczą i ją zlikwidowały.

Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Urzędy Pracy zgodnie przyznają, że wprowadzenie zmian jest już nieuniknione. Jakie to ostatecznie będą zmiany - tego już przewidzieć się nie da.
- Do 15 stycznia można wziąć udział w debacie na temat świadczeń - przypomina Ewa Pancer, rzecznik prasowy Odziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku. - To czas, by wszyscy mogli wyrazić swój sprzeciw, zaopiniować projekt zmian, przedstawić pomysły.

Po zakończeniu publicznej debaty podjęte zostaną prace nad projektem ustawy. O terminie wejścia ustawy w życie będzie można mówić, kiedy gotowy projekt trafi do Sejmu.
Jeśli dynamika rejestracji osób z prawem do wcześniejszej emerytury nie zmieni się, pod koniec grudnia powiatowe urzędy pracy przyjmą nie dwukrotnie, a trzy- lub czterokrotnie więcej wniosków. Zdaniem Kazimierza Wiśniewskiego, to grozi niemal paraliżem pracy urzędów.

Można uniknąć jednak stania w kolejkach, rejestrując się w urzędzie pracy w pierwszych miesiącach 2004 r.
Wniosek rozpatrywany będzie według przepisów obecnej ustawy, nawet gdy zostanie on złożony dzień przed wejściem nowych przepisów w życie.

Jakie zmiany

Uprawnieni do otrzymania świadczeń

Jest:

kobieta ukończyła 50 lat, a mężczyzna 55 lat do dnia zwolnienia z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w którym byli zatrudnieni przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, a okres uprawniający do emerytury wyniósł 30 lat dla kobiet, a 35 dla mężczyzn;

Będzie:

56 lat w przypadku kobiet i 61 lat w przypadku mężczyzn w sytuacji upadłości lub likwidacji zakładu pracy (w innym przypadku wprowadza się zmiany w kodeksie pracy zakazujące zwolnień w tej grupie pracowniczej), a okres uprawniający do emerytury dla kobiet 20 lat, a dla mężczyzn 25 lat;

dla prowadzących działalność gospodarczą przez okres nie krótszy niż 24 miesiące i do dnia ogłoszenia upadłości osiągnęli wiek 56 lat kobieta i 61 lat mężczyzna i posiadają okres uprawniający do emerytury odpowiednio 20 i 25 lat.

Ile oszczędności

31 października 2003 r. w powiatowych urzędach pracy województwa pomorskiego zarejestrowanych było 9770 osób uprawnionych do świadczenia przedemerytalnego, tj. o 324 osoby więcej niż we wrześniu. W Gdańsku na koniec listopada w Powiatowym Urzędzie Pracy zarejestrowane były 2292 osoby ze świadczeniami.

Jak uzyskać świadczenia

Teraz:

trzeba zarejestrować się w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna; już następnego dnia od dnia rejestracji nabywa się prawo do świadczenia;

urząd pracy przekazuje wniosek do ZUS, który nalicza wysokość emerytury; do momentu decyzji o przyznaniu świadczenia UP wypłaca zaliczkowo 120 proc. wysokości zasiłku;

jeśli wniosek rozpatrzono pozytywnie, wypłacane jest w urzędzie pracy świadczenie w wysokości 80 proc. kwoty emerytury określonej w decyzji ZUS, ale nie mniejsze niż 120 proc. i nie więcej niż 200 proc. podstawowego zasiłku dla bezrobotnych; obecnie jest to min. 603,90 zł brutto i max. 1006,40 zł brutto.

Po wejściu ustawy, czyli najwcześniej 31 marca 2004 r.

trzeba zarejestrować się w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna; prawo do świadczenia nabywać się będzie 6 miesięcy od dnia rejestracji; w tym okresie urząd pracy będzie organizował szkolenia i warsztaty, które mają pomóc w znalezieniu kolejnej pracy;

po upływie 6 mies. osoby te będą mogły ubiegać się o przyznanie świadczenia w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych;

od czerwca 2004 r. świadczenia wypłacane będą przez ZUS;

zmianie ulegnie także wysokość świadczenia; nie zmieni się kwota bazowa i wskaźniki, od których zależy emerytura.