Fundacja z Brzeszcz uratowała dawną kopalnię węgla. Teraz dostanie drugie życie. Rusza rewitalizacja zabytku. Zdjęcia

Kliknij w przycisk "zobacz galerię" i przesuwaj zdjęcia w prawo - naciśnij strzałkę lub przycisk NASTĘPNE

Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci od kilku lat opiekuje się przejętym przez gminę zabytkowym obiektem i przygotowała projekt jego nowego zagospodarowania. W ostatnich dniach jej przedstawiciele podpisali z burmistrzem Brzeszcz Radosławem Szotem umowę dotyczącą dotacji na realizację zadania "Zabytkowy szyb kopalniany Andrzej III w Jawiszowicach - remont dachu".

Pieniądze zostały pozyskane przez gminę z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków na ochronę obiektu przed degradacją, upamiętnienie historycznego miejsca i obiektów związanych z przemysłowym dziedzictwem górniczej Gminy Brzeszcze oraz Małopolski Zachodniej. Całkowita wartość robót sięga 990 tys. zł, w tym dotacja RPOZ wynosi ponad 970 tys. zł.

- Tym samym rozpoczyna się rewitalizacja zabudowań zabytkowego szybu - mówi Dagmar Kopijasz z Fundacji Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau w Brzeszczach.

Jak dodaje, prace obejmą zabezpieczenie i odnowienie konstrukcji stalowych budynku nadszybia. Będą realizowane pod nadzorem konserwatorskim po uprzednim uzyskaniu wymaganych uzgodnień z Małopolskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.

Budynek nadszybia szybu Andrzej III jest od 2011 roku ujęty w wojewódzkiej ewidencji zabytków WUZO w Krakowie, jako jeden z elementów modernistycznej zabudowy przemysłowej. W 2013 roku obiekt został wpisany do gminnej ewidencji zabytków.

Fundacja nie ukrywa, że na realizację projektu potrzebne jest dalsze duże wsparcie finansowe. Są szanse na zdobycie wraz z uruchomieniem unijnego Funduszu na Rzecz Sprawiedliwej Transformacji Energetycznej, który zakłada, że do czterech powiatów Małopolski zachodniej: oświęcimskiego, w tym właśnie gminy Brzeszcze oraz chrzanowskiego, olkuskiego i wadowickiego trafi 264 mln euro na rozwiązanie problemów związanych z likwidacją branży górniczej.

W gminie Brzeszcze, która w 2022 roku przejęła od Spółki Restrukturyzacji Kopalń kilkadziesiąt hektarów terenów po dawnej kopalni Brzeszcze-Wschód Ruch II Jawiszowice, chcą otrzymane fundusz przeznaczyć na ich zagospodarowanie pod kątem nowych działalności. Udział w tym przedsięwzięciu ma właśnie Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci ze wspomnianym projektem.

Jest to projekt centrum edukacyjno-historycznego. Po jego zrealizowaniu odwiedzający tereny po dawnej kopalni będą mieli okazję odbyć swoistą podróż w czasie. Historia górnictwa w Brzeszczach liczy już 120 lat. W losy kopalni "Brzeszcze" wplecione były dwie wojny, w tym II wojna światowa, gdy okupant niemiecki wykorzystywał tutaj więźniów obozu Auschwitz do niewolniczej pracy, kapitalizm, socjalizm, stan wojenny, kryzysy narodowe oraz rewolucja techniczna i technologiczna. W latach 20. XX wieku była pierwszą państwową kopalnią w Polsce. Ilustracją do opowieści o dziejach kopalni i górnictwa będą oryginalne wnętrza i urządzenia.

- Są to m.in. maszyny Siemensa z lat 20. XX wieku, stalowe konstrukcje szybów wyprodukowane w Królewskiej Hucie w Chorzowie czy Hucie Zgoda w Świętochłowicach - wyliczają w Fundacji.

Spodziewają, że w przyszłości będzie przyciągać turystów, jak Kopalnia Soli w Wieliczce.