Boisz się wymiotować? Być może doskwiera ci emetofobia. Dowiedz się, jak sobie radzić z lękiem przed wymiotowaniem

Emetofobia to lęk przed wymiotami. Obejmuje strach przed samymi wymiotami, ale też ich widokiem, oglądaniem wymiotujących osób czy uczuciem mdłości. Emetofobia nazywana jest też specyficzną fobią wymiotów.

Osoby, które cierpią na emetofobię, często odczuwają niepokój i myślą o wymiotach – nawet jeśli one same lub osoby z ich otoczenia czują się dobrze. To bardzo wpływa na ich codzienność. Ze strachu przed wymiotami nie jedzą poza domem, unikają próbowania nowych potraw, starają się nie przebywać w zatłoczonych miejscach i nie podróżują. Ograniczają też kontakty z osobami, które mogą być chore.

Jak sugerują badania, u osób cierpiących na emetofobię częściej diagnozuje się depresję, zespół lęku napadowego, uogólnione zaburzenia lękowe, społeczne zaburzenia lękowe lub zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne.

Aktualnie nie ma wielu badań, które wyjaśniają przyczyny emetofobii. Wymieniane są:

• samoistny rozwój fobii,
• traumatyczne doświadczenie, które wiąże się z wymiotami,
• wpływ genów, czynników biologicznych lub psychologicznych.

Sam lęk może też wywoływać nudności, a to może zwiększać strach przed wymiotowaniem. Emetofobia to przytłaczająca dolegliwość, ale pomoc terapeuty może zwalczyć ten lęk.

Emetofobia objawia się silnym strachem oraz niepokojem przed wymiotowaniem, wymiotami lub widokiem wymiotującej osoby. Dodatkowo strach ten mogą wzmagać następujące sytuacje:

• niemożność powstrzymania wymiotów,
• zakrztuszenie się wymiocinami,
• brak możliwości skorzystania z łazienki,
• wstyd przed innymi osobami,
• pójście do szpitala.

Sam lęk związany z możliwością wymiotowania może być gorszy niż samo wymiotowanie. Pozostawanie w stanie oczekiwania może bardzo wpłynąć na jakość życia. Taka osoba czuje, że musi unikać lub zaprzestać wykonywania normalnych czynności, które mogą prowadzić do wymiotów.

Cierpiący na emetofobię mogą wykorzystywać strategię unikania lub zachowania ochronne, które mają im pomóc zmniejszyć ryzyko wystąpienia wymiotów. Mogą one obejmować:

• unikanie mówienia, słuchania lub opisywania wymiotów itp.,
• unikanie nieprzyjemnych zapachów,
• unikanie chodzenia do restauracji,
• unikanie nowych pokarmów i alkoholu (lub pokarmów i napojów, które wcześniej wywołały wymioty),
• ograniczenie interakcji społecznych i podróży,
• unikanie szpitali i placówek opieki zdrowotnej,
• bardzo częste mycie rąk,
• nadmierne stosowanie leków zobojętniających,
• monitorowanie chorób u siebie i innych.

Czasami emetofobia może być mylona z germafobią (lęki przed bakteriami i zarazkami) lub zaburzeniami odżywiania (ze względu na unikanie lub ograniczanie przyjmowania pokarmów). Jest to spowodowane tym, że osoba cierpiąca na emetofobię może unikać dotykania klamek drzwi lub spłukiwania toalety rękami, co ma ograniczyć kontakt z zarazkami. Może też jeść tylko żywność, którą sama przygotowała lub której nie dotykała rękami.

Emetofobia może też doprowadzać do tego, że osoba cierpiąca na nią może wyrzucać żywność, jeśli zbliża się jej data przydatności do spożycia.

Warto podkreślić, że utrata wagi w przypadku emetofobii nie jest spowodowana strachem przed przybraniem na wadze, ale strach przed wymiotami.

Emetofobia to choroba, która może mieć duży wpływ na życie codzienne. Leczenie może pomóc odzyskać kontrolę i pomóc wrócić do tzw. normalności, w której lęk przed wymiotowaniem nie będzie nad nami dominował. Znalezienie odpowiedniego terapeuty i metody leczenia to pierwsze kroki, które warto podjąć, aby poprawić jakość swojego życia.

Leczenie emetofobii może obejmować pracę z terapeutą, leczenie farmakologiczne lub połączenie obu tych metod.

Pomocna może się okazać terapia poznawczo-behawioralna. Ma ona na celu zmianę sposobu myślenia i zachowania danej osoby. Opiera się na przekonaniu, że myśli i odczucia fizyczne są ze sobą powiązane. Terapeuta wspiera osobę cierpiącą na fobię przed wymiotami w ponownej ocenie wzorców myślenia lub zachowań, które wzmacniają ten lęk. Wykorzystywane są też praktyczne narzędzia poza terapią, które mają pomóc w radzeniu sobie z tym stanem.

Ekspozycja na sytuację wzbudzającą lęk również może leczyć emetofobię. To technika terapeutyczna, która została zaprojektowana specjalnie do leczenia zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych. Polega na stopniowej ekspozycji na czynniki wyzwalające bez angażowania się w zachowania obsesyjno-kompulsywne. Dzięki temu osoba może zobaczyć, że ryzyko wymiotów jest niższe niż sądzi, a także mniej niebezpieczne i denerwujące. Obejmuje ona wywoływanie objawów fizjologicznych, odwiedzenie miejsc, które kojarzą się z ryzykiem wystąpienia wymiotów (np. bary, restauracje, toalety publiczne) i ekspozycja w postaci symulowania wymiotów.

W leczeniu emetofobii mogą zostać wykorzystane leki, które pomogą zmniejszać niepokój i mogą pomóc radzić sobie z lękiem przed zaangażowaniem się w normalne życie. Czasami wykorzystuje się też leki przeciwdepresyjne.

Źródła:

• Fear of Vomiting, or Emetophobia Anxiety and Depression Association of America
• Cognitive behaviour therapy for specific phobia of vomiting (Emetophobia): A pilot randomized controlled trial Journal of Anxiety Disorders
• Emetophobia: The Fear of Vomiting Psycom