Gdańskie rocznice: 15 lutego

Tak właśnie wyglądają gdańskie rocznice przypadające na 15 lutego. W 1282 r. Mściwój II zawarł z Przemysłem II układ w Kępnie, na mocy którego po bezpotomnej śmierci Mściwoja Pomorze Gdańskie przypaść miało wielkopolskiemu księciu, a z czasem królowi zjednoczonej Polski. Układ ten przekreślał wypracowaną z trudem przez przodków Mściwoja (głównie Świętopełka Wielkiego) niezależność gdańskiego księstwa, które i tak nie utrzymało by się zapewne w samodzielności pomiędzy Brandenburgią, a Krzyżakami.

W 1495 r. - król Jan Olbracht potwierdził w Toruniu przywileje Gdańska. Olbracht, słynny jedynie z tego, że za niego "wyginęła szlachta", poprowadzona na zakończoną klęską wyprawę mołdawską. Praktyka potwierdzania przywilejów, które teoretycznie wydawane były "na wieczne czasy", zabezpieczała ich posiadaczy przed samowolą kolejnych władców, którzy mieli bardzo słabą pamięć, zwłaszcza jeśli chodziło o zobowiązania swoich protoplastów.

Miasto wczoraj i dziś: foto-felietony historyczne o Gdańsku

**W 1570 r. - komisja Karnkowskiego wydała dekret potępiający egzekucję kaprów królewskich w Gdańsku. Afera z kaprami zaczęła się od napadu będących na królewskim żołdzie marynarzy na chłopów zmierzających do Gdańska na targ. Trudno ustalić dokładnie skalę szkód i liczbę poszkodowanych, nikt jednak nie zaprzecza temu, że rozbój miał miejsce. Zgodnie z przywilejem Kazimierza Jagiellończyka, Rada Gdańska miała prawo sprawować sądy nad wszelkimi sprawami morskimi - co też uczyniła, skazując winnych rozboju królewskich marynarzy na śmierć przez ścięcie. Dodatkową karą było wystawienie odciętych głów na widok publiczny - tak dla ostrzeżenia. Biskup Karnkowski, powołany został przez króla Zygmunta Augusta na stanowisko szefa komisji, która miała opracować zasady, na których król mógłby wymigać się od respektowania przywilejów wydanych przez własnego dziada, Kazimierza Jagiellończyka. Potępienie egzekucji kaprów było jednym z działań tej komisji, której prace nie tylko, że zakończyły się porażką, ale wywołały wielką niezgodę między Gdańskiem, a Polską, w kilka lat potem skutkującą nawet wojną.

Właśnie ta niezgoda i oburzenie na udział opata oliwskiego w planach ograniczania pozycji Gdańska, spowodowała w 1577 r. zbrojny zajazd (zupełnie w stylu kresowym) wojska gdańskiego na klasztor w Oliwie. 15 lutego klasztor został zniszczony i splądrowany. To wśród dzisiejszych rocznic jedyny militarny wyjątek od reguły, o której pisałem we wstępie.

Również 15 lutego, w 1588 r. zmarł 68-letni Konstantyn Ferber, burmistrz i patrycjusz, przywódca oporu Gdańska przeciw polskim zakusom na gdańskie przywileje. Postać ważna i szczególna, przez wielu znienawidzona z powodu zamożności i politycznego zdecydowania.

Jak widać 15 lutego to dzień, w którym miało miejsce kilka wydarzeń, a właściwie wszystkie z wymienionych powyżej to wydarzenia ważne dla całej historii. I to nie tylko gdańskiej.