Miasto wczoraj i dziś: Długie Nabrzeże w Gdańsku

Jeśliby pokusić się o prawidłowe i literalne tłumaczenie, nazwa ta powinna brzmieć po polsku "długi pomost". Proponuje się także wariant kompromisowy "długie nabrzeże" - i stąd tytuł niniejszego artykułu odbiegający od oficjalnego nazewnictwa.

Co widać na zdjęciach?

Od lewej kilka kamieniczek, które nie przetrwały wojny. Zastąpiły je w latach 90. ubiegłego wieku stylizowane na gotyk i manieryzm rekonstrukcje.

Długie Nabrzeże wczoraj...

Dalej jeden z najoryginalniejszych budynków Głównego Miasta - dzisiejsza siedziba Muzeum Archeologicznego - tzw. Dom Przyrodników - nazwa pochodząca od mającego w nim od XVIII w. siedzibę Towarzystwa Przyrodniczego (Naturforschende Gesellschaft). Gmach wzniósł w ostatnich latach XVI w. prawdopodobnie sam Anton van Obberghen. W XIX w. zniknęło manierystyczne zwieńczenie wieżyczki, zastąpione obserwatorium astronomicznym - jego kopułę widać na zdjęciu archiwalnym. Budynek uległ częściowemu zniszczeniu w 1945 r. Podczas odbudowy zdecydowano się odtworzyć hełm wieżyczki.

Gotycki budynek w środku zdjecia to Brama Mariacka - jedna z 9 bram wodnych, broniących niegdyś Głównego Miasta od strony Motławy. Powstała w końcu XV w., reprezentuje dojrzały gotyk. Kiedy utraciła funkcje obronne, zaadaptowano ją na mieszkania. Efekty tej adaptacji widzimy na zdjęciu archiwalnym - nowe, brzydkie okna, pozbawione sterczyn wieżyczki. Brama została w dużym stopniu zniszczona w 1945 r. i odbudowana w wersji nieco bardziej zbliżonej do oryginału, niż jej przedwojenna, mniej ładna, ale za to oryginalna, poprzedniczka.

i dziś.

Między Bramą Mariacką, a Żurawiem ciąg kamienic, które spłonęły całkowicie w czasie wojny i zostały odbudowane w latach 90. XX w. (wśród nich siedziba redakcji MM Trójmiasto). Mniej wiecej pośrodku tego odcinka Długiego Nabrzeża dobrze widoczna dzisiaj Brama Św. Ducha - całkowita fantazja powojennych rekonstruktorów. Przed wojną przebudowana do tego stopnia, że trudno ją było nawet rozróżnić w pierzei kamienic. (Więcej o historii tej bramy wAkademii Rzygaczy).

Wreszcie Żuraw. Majestatyczna konstrukcja, będąca jednym z architektonicznych symboli Gdańska. Powstał w połowie XV w. jako budowla o trzech funkcjach: podwójnego portowego dźwigu, miejskiej bramy i małej, ale potężnej twierdzy. Służył jako portowy dźwig przez około 500 lat. Niemal całkowicie spłonął w 1945 r., odbudowany został niezwykle pieczołowicie - jedyną znaczącą różnicą jest naczółek (ukośne ścięcie) przedniej części dachu nad konstrukcją dźwigu.

To samo miejsce, kilkadziesiąt lat różnicy - niby widok ten sam, jednak wiele się zmieniło.