Pracownicy PAN Biblioteki Gdańskiej chcą upamiętnienia Mariana Pelczara

- To człowiek, w którego biografii obecny jest Gdańsk zarówno przed-, jak i powojenny - wskazuje Anna Więcek z PAN BG. - Pracował tu w czasach Wolnego Miasta, by powrócić pod koniec wojny do jeszcze płonącego miasta. Od razu zabrał się za ratowanie zabytków, zwłaszcza książek i archiwaliów. Wiele bezcennych druków i dokumentów ocalało tylko dzięki jego wielkiemu zaangażowaniu.

Marian Pelczar urodził się w 1905 r. w Nowym Sączu. Na Uniwersytecie Jagiellońskim ukończył studia historyczne, obronił rozprawę doktorską. Od 1934 r. przebywał w Wolnym Mieście, gdzie pracował w Polskich Szkołach Handlowych, udzielając się jednocześnie w życiu społecznym i naukowym społeczności polskiej. Działał m.in. w Towarzystwie Przyjaciół Nauki i Sztuki, a także wchodził w skład komitetu redakcyjnego "Rocznika Gdańskiego". Tuż przed wybuchem wojny wyjechał do Polski, a lata okupacji spędził w Zabierzowie pod Krakowem. W kwietniu 1945 r., jeszcze przed zakończeniem działań wojennych, powrócił do Gdańska jako członek tzw. grupy operacyjnej Ministerstwa Oświaty.
- W tym czasie doktor Pelczar został mianowany dyrektorem Biblioteki Miejskiej, która została otwarta dla czytelników już w czerwcu 1946 r. W ciągu kolejnych 10 lat dyrektor doprowadził do powstania sieci filii wypożyczalni publicznych, a księgozbiór historyczny i naukowy w budynku przy ul. Wałowej 15 został włączony w struktury Polskiej Akademii Nauk jako Biblioteka Gdańska PAN- opowiada Anna Więcek. - Zasługą doktora Pelczara jest zabezpieczenie tworzonego od XVI wieku księgozbioru Biblioteki Rady Miejskiej, jak również innych cennych księgozbiorów ocalałych z wojennej pożogi. Niektóre książki wyciągał wręcz z gruzów.

Na tym jednak nie koniec. Marian Pelczar wykonał ze współpracownikami kwerendę ikonograficzną i źródłową dotyczącą przedwojennego Gdańska, a zebrane w ten sposób materiały, o czym mało kto już pamięta, pomogły przy odbudowie miasta.

Nabyte w tym czasie doświadczenia Marian Pelczar wykorzystał do napisania scenariusza filmu o ochronie zbiorów bibliotecznych. Dokument ten, niestety, nie doczekał się realizacji.

Marian Pelczar był dyrektorem Biblioteki Gdańskiej PAN- do 1973 r. Zmarł dziesięć lat później. Jego grób znajduje się na cmentarzu Srebrzysko.

W uznaniu zasług Rada Miasta Gdańska nadała w 2010 r. nazwę Mariana Pelczara ulicy na terenie Gdańska Południe (boczna od Leszczynowej). Bibliotekarze z PAN BG uważają jednak, że dobrze by było upamiętnić byłego dyrektora książnicy również w centrum miasta, stawiając mu pomnik, np. w kształcie ławeczki.

- Taka ławeczka byłaby nie tylko znakiem naszej pamięci o człowieku, który zasłużył się dla Gdańska, ale przybliżyłaby postać doktora Pelczara gdańszczanom i turystom - uważa Anna Więcek i dodaje, że podjęto już pierwsze kroki na drodze do realizacji pomysłu. Bibliotekarze mają nadzieję, że znajdzie on wsparcie władz miasta oraz sponsorów.