Wokół cyklu Jestem z Gdańska, więc... Jeżdżę z Wrzeszcza do Gdańska, latem nie chodzę na plażę i nie bywam na Jarmarku św. Dominika

Zdeklarowany gdańszczanin nie chodzi latem na plażę. Letnią plażę przekazuje turystom, a sam spacerowanie w tym miejscu zaczyna we wrześniu, a kończy w maju. Kto widział te tłumy, które zmierzają na plażę w Jelitkowie czy Brzeźnie podczas wiosennej lub jesiennej pogody sztormowej, wie, o czym piszę. Wielu gdańszczan wyznaje szczerze, że nie bywa na Jarmarku św. Dominika, chyba że zmusi ich do tego rodzina z innego regionu kraju, która ciekawa jest tej atrakcji turystycznej. Sporo też mieszkańców alergicznie reaguje na słowo „starówka”, kiedy nieświadomi swojego błędu turyści pytają np. o Neptuna, który znajduje się na Głównym Mieście. Ci bardziej zakochani w lokalnej historii potrafią nawet przy okazji dawać krótki wykład, jeśli akurat nigdzie się nie śpieszą.

Większość gdańszczan- zmierzając z Wrzeszcza czy Oliwy w kierunku Śródmieścia - mówi, że jedzie do Gdańska. Wspomnijmy też, że w zbiorowej świadomości mieszkańców Gdańska funkcjonuje Morena, chociaż dzielnicy o takiej nazwie na próżno szukać na tablicach informacyjnych przy ulicach. Tablicowym alter ego Moreny są Piecki-Migowo. No i pamiętajmy o wątku gdańsko-gdyńskim. Bo gdańszczanie i gdynianie zawsze znajdą sposób, aby z siebie odrobinę pożartować. Wątków tematycznych też by się kilka znalazło. Niby to żarty, ale zdecydowanie w tej relacji nie wszystko zostało przepracowane.

Kiedy na moim profilu facebookowym pojawia się wątek „Jestem z Gdańska, więc...”, dyskusja szybko nabiera tempa. Ktoś wspomina, jak pytających o starówkę turystów wysyłał do… Fromborka, kolejna zaś osoba - do Warszawy. Inny był świadkiem, jak spragnionych morza kierowano do Władysławowa (w końcu gdańskie plaże leżą nad Zatoką Gdańską, nie nad Bałtykiem). Najczęstsze miejsce zbiórki przed wypadem do knajpek na Głównym Mieście to budynek LOT-u. Dyskusja toczy się wartko, a ja coraz wyraźniej widzę - zamiast pojedynczych komentujących - pewną gdańską zbiorowość. Zbiorowość dysponującą wiedzą, z której czynnie korzysta, zwłaszcza w rozmowach z turystami, których nasze malownicze miasto przyciąga. Pytanie czy to duma ze swojego miasta i przynależności, czy już odrobinę snobizmu?

- Moim zdaniem unikalny, gdański kod - mówi Dominika Ikonnikow, miłośniczka Gdańska, radna dzielnicy Śródmieście, koordynatorka Akademii Gdańska w Instytucie Kultury Miejskiej. - Nie czuję się z jego znajomością, ani bardziej snobistycznie, ani się nie wywyższam, gdyż jego unikalność w dużej mierze wywodzi się ze znajomości realiów historycznych i geograficznych.

Czym jest zatem kod językowy i po co on człowiekowi?

- Dzięki niemu wie, czy przynależy do danej wspólnoty - tłumaczy Małgorzata Majewska, specjalistka z zakresu językoznawstwa, komunikacji werbalnej i niewerbalnej z Instytutu Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Napisała książkę „Mówię, więc jestem”, prowadzi też kanały na Facebooku i YouTube. Ostatnio mogliśmy ją gościć w Gdańsku na spotkaniu w IKM. - Konkretny kod należy do danej wspólnoty. Może to dotyczyć większej społeczności, a może rodziny. Warto się mu przyglądać, obserwować, co jest w nim wartościowane pozytywnie, a co nie.

Wiemy już, o czym powinien wiedzieć gdańszczanin, a co z mieszkańcami innych miast? Jakie mają kody? Inspirację czerpię z internetu. I od razu trafiam na informację, że słowo „starówka” drażni nie tylko kochających historię miasta gdańszczan. Cechą Białegostoku jest na przykład to, że co prawda istnieje tu historyczne centrum miasta, ale nikt nie nazywa go starym miastem ani starówką. Mieszkańcy mówią, że idą „na rynek” albo „widzimy się pod fontanną”, ale nigdy „na starówkę” czy „stare miasto”. Również krakowianie nie lubią, gdy okolice Rynku i Plant nazywa się starówką. Ta ostatnia według nich znajduje się wyłącznie w Warszawie i zapytani, jak dojść na starówkę, nierzadko pokierują nas na dworzec główny i pociąg do stolicy.

Okazuje się, że od przeglądania rolek podczas picia pierwszej kawy do przyglądania się gdańskiej (i nie tylko gdańskiej) tożsamości, droga nie jest taka długa. A tak często potępiane media społecznościowe to dobre miejsce na szukanie kodów językowych. Mimo krótkiego, kilkuletniego stażu w mieście, gdańskie kody poznałam całkiem dobrze. Wciąż się im przyglądam. Nie poczułam się jednak dzięki temu stuprocentową gdańszczanką. I dobrze. Wcale mi się nie spieszy do tego tytułu. Być może właśnie dzięki temu wciąż mnie tak cieszy odkrywanie tego miasta.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź "Dziennik Bałtycki" codziennie. Obserwuj dziennikbaltycki.pl!