![Ponary](https://d-nm.ppstatic.pl/kadr/k/r/80/c8/6621a5a583f6a_o,size,933x0,q,70,h,058fed.jpg)
Ponary
Wieś wzmiankowana już w pierwszej połowie XIV wieku pod nazwą Panarien. Prawdopodobnie była to posiadłość jakiegoś Prusa, okolice wsi były zamieszkane już w epoce brązu, na co wskazują odkryte tu kurhany z pochówkami. Nazwa związana jest z Jeziorem Narie. Wieś Ponary leży nad Jeziorem Ponary, które jest północną zatoką Narie, dużego, czystego i głębokiego jeziora, rozgałęziającego się w urocze zatoki i atrakcyjnego wielością dzikich wysp. Nic dziwnego, że półwysep Kretowiny to turystyczna mekka.
Narie
Jezioro polodowcowe, o bogato rozwiniętej, długiej na 50 km, linii brzegowej. Głębokość jeziora w kilku miejscach przekracza 40 m. Na jeziorze znajduje się 19 wysp, z których największe to Duża Wyspa, Mała Wyspa, Duchów, Kaczy Ostrów, Złota i inne. Wokół jeziora Narie i na nim obowiązuje strefa ciszy, nie wolno tam pływać używając silników spalinowych. Głównym centrum turystycznym jest półwysep Kretowiny, drugim wieś Bogaczewo.
![Narie](https://d-nm.ppstatic.pl/kadr/k/r/bf/57/6621a5f5b2532_o,size,933x0,q,70,h,35e785.jpg)
Historia pałacu w Ponarach
Pod koniec XVII wieku, Ponary kupił Friedrich von der Groeben, który spędził życie wojując na służbie u Sobieskiego. Podobno, dobra w Ponarach nabył z łupów zdobytych pod Wiedniem. Wtedy pobudowano obecny barokowo - klasycystyczny pałac. Powstał w wyniku rozbudowy wcześniejszego późnogotyckiego dworu obronnego, którego pozostałością są trzy sale na parterze ze sklepieniami krzyżowymi i kolebkowymi. Niedługo później do pałacu dobudowano oficynę od północy. W połowie XIX wieku utworzono wokół park krajobrazowy, według projektu wybitnego projektanta oberlandzkich założeń zielonych, rozchwytywanego Johanna Larassa. Przyszły kolejne przebudowy, zmieniono dach, a dotychczas boczną, elewację od wschodu, przekształcono we frontową, przebijając przejście i dobudowując taras, natomiast od południowej, zaprojektowano ażurową altanę na tarasie ogrodowym.
Powstała klasycystyczna, harmonijna w proporcjach budowla, na planie prostokąta, piętrowa z poddaszem, subtelnie wzbogacona ryzalitami, zdobionymi rytmem jońskich pilastrów. Na elewacji widnieją kartusze herbowe rodu Groeben.
![Ponary](https://d-nm.ppstatic.pl/kadr/k/r/9a/dd/6621a5d5cefe1_o,size,933x0,q,70,h,d7f483.jpg)
Nowe czasy
Ponary pozostawały własnością tego rodu do 1945 r. Ostatni właściciele majątku, Konrad Karl von der Groeben i jego żona, opuścili Ponary w styczniu 1945 r. Legenda głosi, że w pałacu pozostała matka Konrada, Benita z domu Finckenstein wraz ze służbą. Po wkroczeniu Armii Czerwonej do pałacu, zagrała jeszcze partię szachów z radzieckim komendantem, a potem została rozstrzelana. Pozostali mieszkańcy pałacu zostali gdzieś wywiezieni.
Pałac nie ucierpiał podczas wojny. Z dawnego wyposażenia zachowały się jedynie piece kaflowe i oryginalna, ażurowa klatka schodowa. Portrety rodowe i podobizny pruskich władców zdobiące dawniej wnętrza zostały uratowane i przeniesione do Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.
![Ponary](https://d-nm.ppstatic.pl/kadr/k/r/a7/da/6621a5bd02784_o,size,933x0,q,70,h,2d09da.jpg)
W czasie powojennym w pałacu mieścił się ośrodek wypoczynkowy jednej z toruńskich fabryk. Obecnie jest własnością stowarzyszenia, niestety nie widać, żadnych działań na rzecz remontu i rewitalizacji tego miejsca, dobrze, że choć budynek jest zabezpieczony.
Zapuszczony park, w którym znajdziemy egzemplarze pięknego starodrzewia, zasłonił osie widokowe na jezioro. Z dawnego folwarku, niewiele pozostało, chwieje się jeszcze na wietrze komin najprawdopodobniej, dawnej gorzelni i straszą ruiny kuźni. Po budynkach pegeeru, niewiele śladów. Typowy los junkierskich siedzib po „transformacji”. Popegeerowska, pozostawiona sobie wieś, się wyludnia.
Szkoda tego miejsca, bajecznie położonego i mającego wielowiekową historię. Pozostaję żyć nadzieją, że Pałac znajdzie swoją księżniczkę lub księcia z bajki.
Za: Leksykon Kultury Warmii i Mazur
![Ponary](https://d-nm.ppstatic.pl/kadr/k/r/b5/0e/6621a586a1443_o,size,933x0,q,70,h,df7735.jpg)
![emisja bez ograniczeń wiekowych](https://s-nsk.ppstatic.pl/assets/nsk/v1.221.5/images/video_restrictions/0.webp)
Migracja i przemoc: Szwecja w kryzysie integracyjnym
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?