Miejsce to leży na lewym brzegu ostatniego odcinka Motławy, tuż przed jej ujściem do Martwej Wisły, naprzeciw Polskiego Haka. Można tam dojść od ujścia Kanału Raduni nad brzegiem Motławy, ulicą, która dzisiaj nazywa się (bez jakiegokolwiek sensu) ulicą "Wiosny Ludów", a której historyczna nazwa brzmi "Nabrzeże Szkut". Polskiej nazwy dla Milchpetera jak dotąd nie ukuto, nie tylko ze względu na problemy językowe, ale również dlatego, że nie bardzo jest po co się wysilać, skoro od końca II wojny światowej nic tam właściwie nie ma.
A kiedyś...
A kiedyś miejsce to było uroczym zakątkiem z ogrodem, gospodą, a z czasem kawiarnią. Miejsce to było istotne również dla transportu, bowiem tam właśnie w XIX w. swój początkowy i końcowy przystanek miały szkuty, prowadzące regularną żeglugę pasażerską do Wisłoujścia i z powrotem. Stamtąd odchodził również prom przez Martwą Wisłę, z przeciwnym przystankiem na Przeróbce, nazywany "Promem przy Wałowej" (Wallgasse Fähre).
Milchpeter - wczoraj.
Sielski ów zakątek, niegdyś położony tuż przed północnymi bastionami Gdańska, ale, dzięki Wiśle, całkowicie bezpieczny, był stopniowo od początku XIX w. otaczany przez przemysł. W okolicy powstała Stocznia Cesarska, gazownia, Stocznia Devriena po przeciwnej stronie Motławy, fabryki maszyn, ślusarnie i przemysłowa piekarnia „Germania”. A ogród Milchpetera trwał w tym coraz bardziej industrialnym otoczeniu.
Piotr Mleczarz, czy Mleko u Piotra?
Czas zająć się nazwą, z którą, jak to wspomniałem na samym wstępie, są pewne problemy. "Milchpeter" dosłownie znaczy tyle co "piotr mleko". Skąd mogła się wziąć tak osobliwa nazwa i co w istocie oznaczała? Otóż tak do końca i z pewnością - nie wiadomo. Teorii można wysnuć co najmniej kilka. Najbardziej prawdopodobnym wytłumaczeniem jest pochodzenie nazwy od pierwszego, lub szczególnie zapamiętanego właściciela tego miejsca, który musiałby się nazywać Peter Milch - a więc "Piotr Mleko". Mogło być też tak, że na imię miał Peter i był mleczarzem, choć to mało prawdopodobne, by mleczarz zajmował się prowadzeniem karczmy.
Milchpeter - dziś.
Jedna z ludowych etymologii nazwy twierdzi, że założyciel karczmy nazywał się Peter Melchior, i że tak też nazywano karczmę - "U Petera Melchiora", co skrócono później na "U Petera Melch", a od "Melch" do "Milch" już tylko jeden krok. Nieco skomplikowany, ale bardzo prawdopodobny wywód prowadzi nas w stronę bardzo popularnych w Gdańsku gier słownych. Otóż wyraz "mleko" w nazwie karczmy mógł być żartobliwym i zawoalowanym określeniem... alkoholu. Wyobraźmy sobie po prostu jak dwaj marynarze, których statek zawinął do Gdańska prowadzą następującą rozmowę: "- Idziemy do Petera?" "- Na 'mleczko?".
Obrazki
Na starszym obrazku widać budynek będący siedzibą lokalu, nad którego historią się tu zastanawiamy. Widać na nim również nieistniejący fragment Holmu, czyli Ostrowa (na pierwszym planie), który zniknął, kiedy dawną Łachę Szkutniczą poszerzano do rozmiarów dzisiejszego Kanału Kaszubskiego. Tuż obok budynku – ujście Motławy do Wisły. A w perspektywie wzniesienia nieistniejących bastionów Ryś i Motława. Na współczesnej fotografii to samo miejsce. Nie ma już jednak ani gospody, ani bastionów. Jest puste miejsce, w zasadzie bez nazwy. A szkoda.
| Miasto wczoraj i dziś to cykl felietonów historycznych autorstwa Aleksandra Masłowskiego. W każdym odcinku autor wybiera jedno miejsce Trójmiasta, opisuje jego historię i porównuje historyczne zdjęcie ze współczesnym. |
Jak czytać kolory szlaków turystycznych?
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
